ورودي غربي شهر گرگان بعد از ميدان بسيج ، نرسيده به حوزه علميه امام خميني(ره) ساختماني متفاوت با آنچه كه تاكنون ديده‌اي خودنمايي مي‌كند.  گرگاني‌ها و همه كساني كه در يك دهه گذشته از اين مسير عبور كرده‌اند نظاره گر فراز و فرودهاي ساخت اين بنا بوده‌اند  و ديده‌اند كه در يك زماني انبوهي از كارگران در آن مشغول فعاليت‌اند و در وقتي ديگر مدت‌هاي مديد كار تعطيل بود و آجري روي آجر گذاشته نمي‌شد. اما سرانجام اين مجموعه در آذر ماه سال 1389 افتتاح شد. با ديدن اين ساختمان  براي  خيلي‌ها  سوال پيش مي‌آيد  كه اصلاً اين ساختمان چه مي‌خواهد بشود؟ واين  اشكال هندسي عجيب و غريب كه كنار هم قرار گرفته‌اند و اين عمارت را ساخته‌اند چه كاربَري دارد؟
 من هم همچون بسياري از گرگاني‌ها بارها و بارها اين ساختمان را ديدم و از كنار آن گذشتم در حالي كه همه اين پرسش‌ها به ذهن من نيز متبادر شده است.
به بهانه پاسخ گرفتن سوالات خود سري به اين موسسه زدم تا هم اطلاعات خودم را بيشتر كنم و هم اگر ممكن بود گزارشي از چگونگي ساخت، مشخصات اين ساختمان و برنامه‌هايي كه براي آن پيش بيني شده تهيه نمايم.   هر چند به اقتضاي شغل خبرنگاري  در جريان كم و كيف فعاليت‌هاي موسسه فرهنگي ميرداماد هستم و خبر دارم كه اين مجموعه قبلا در مكان‌هاي موقت كار خود را آغاز كرد و از سال 1381 تاكنون كارهاي موثر و عميقي در حوزه فرهنگ انجام داده است. اما فكر مي‌كنم راه اندازي اين مجموعه بزرگ و حداقل كم نظير در استان‌هاي شمالي كشور مي‌تواند تاثيرات فراواني بر فضاي فرهنگي شهر گرگان و حتي استان و منطقه داشته باشد.
 منطقه اي كه امروز به نام استان گلستان ناميده مي‌شود ودر گذشته به نام جرجان و استرآباد مشهوربوده ، بنا براتفاق اهل تاريخ يكي از مناطقي است كه همواره به عنوان مهد انديشمندان و بزرگان بنام بوده و در طول تاريخ درخشيده است.  فرزانگاني همچون رضي الدين استرآبادي ، عبدالقاهر جرجاني، مير سيد شريف جرجاني ، حكيم سيد اسماعيل جرجاني ، فخرالدين اسعد گرگاني،ميرداماد،ميرفندرسكي و هزاران عالم فرزانه ديگر همانند ستارگان فروزاني ، زينت بخش آسمان دانش و فرهنگ اين سامان بوده اند.  اما متاسفانه بايد اذعان نمود كه ما اينك از آن گذشته پر افتخار فاصله زيادي گرفته ايم.  به تعبير بعضي از محققين عرب «قد افل نجم جرجان منذ زمان و بقيت بليده لا اهميةلها» ستاره جرجان مدتهاست افول كرده است.  منطقه اي كه روزگاري سرآمد علم و ادب بوده ، اكنون در حسرت آن ايام درخشان مي‌سوزد و تشنه آب حيات مجدد است.
سوالات خودم را از مسئولين موسسه پرسيدم. از‌آن خواستم تا ويژگي‌هاي معماري اين بنا را براي من بگويند و اينكه اين مجموعه چه كارهايي انجام مي‌دهد؟
آنان در پاسخ سوال من گفتند: معماري اين ساختمان بر اساس يك كار تحقيقي با نگاه كاربردي و اقتضاء شرايط جوي و آب و هوايي و توجه به معماري سنتي منطقه طراحي شده است.
 سقف‌هاي خاص آن و طرح نماي شُسته كه در معماري و ساخت و ساز يكي از مقاوم‌ترين مصالح در برابر شرايط جوي منطقه است  و در عين حال زيبايي و استحكام خاص خود را هم داراست و علاوه بر آن ديوارهاي ساخته شده در اين مجموعه برگرفته از معماري سنتي منطقه استرآباد است كه با آجرهاي قرمز و مربع شكل ساخته شده‌است و هم اكنون نيز مي‌توان نمونه‌هايي از اين نوع سازه را در محلات قديمي‌گرگان پيدا كرد. علاوه بر آن دوكي‌هاي طراحي شده در اين مجموعه برگرفته از برج گنبد به عنوان قديمي‌ترين و بلند ترين برج آجري دنيا و ميل رادكان به عنوان يكي از نمادهاي ميراث فرهنگي استان  است. جداي از آن در فضاي معماري داخلي نيز به اقتضاء شرايط خاص استان و نوع سازه‌هاي مناطق كشاورزي المان‌هايي در نظر گرفته شده است.
مسئولان موسسه درباره كاربري اين ساختمان گفتند: اين ساختمان با نگاه يك كتابخانه عمومي‌كه داراي بخش‌هاي تخصصي لازم مي‌باشد ساخته شده. مخزن 250 هزارجلدي براي كتاب، مخزن كتابهاي مرجع و نسخ خطي، سالن مطالعه مجزا براي برادران وخواهران با ظرفيت همزمان 300 نفر، بخش‌هاي فني مربوط به آماده سازي و مرمت كتاب‌ها، بخش سمعي بصري، رايانه و اداري از جمله قسمت‌هاي مختلف اين ساختمان است و علاوه بر آن به منظور فعاليت‌هاي فرهنگي سالن آمفي تئاتر با ظرفيت 210 نفر با امكانات و تجهيزات مناسب كنفرانس‌ها و همايش‌ها ، بخش نگارخانه و نمايشگاه دائمي‌، سالن جلسات ، ايستگاه‌هاي ويژه پژوهش انفرادي و جمعي ، مهد كودك از ديگر قسمت‌هاي اين مجموعه مي‌باشد.و البته تمام فعاليت‌هاي گذشته موسسه همچون نشست‌هاي گفتمان ديني ، پاسخ گويي به پرسش‌ها و شبهات ديني ، آموزش علوم قرآني و اسلامي‌، پرداختن به حوزه شعر و ادبيات ديني ، تحقيق و پژوهش در حوزه تاريخ و فرهنگ استان گلستان همچون تدوين دانش نامه گلستان و ساير فعاليت‌هاي موسسه با قوت بيشتري در مكان جديد پيگيري خواهد شد.
به گفته مسئولان موسسه ، آنان همزمان با ساخت ساختمان كار خريد كتاب را هم انجام داده اند وهر ساله تعدادي كتاب براي اين كتابخانه خريداري شده است و اين كتابخانه هم اكنون بيش 75 هزار جلد كتاب دارد كه بيش از تعداد كل كتاب‌هاي موجود درتمام كتاب خانه‌هاي عمومي‌گرگان است وبا افتتاح كتابخانه در دسترس شهروندان قرار گرفت.همچنين اين كتابخانه به يكي بهترين نرم افزارهاي  كتابخانه اي مجهز شده است واين امكان را به موسسه مي‌دهد كه اطلاعات كتابخانه را در فضاي وب قرار داده و كتاب‌هاي خود را به صورت غير حضوري به مشتركين امانت دهد.اعضاي ساكن در گرگان بدون مراجعه حضوري مي‌‌توانند كتاب مورد نياز خود را از طريق سايت موسسه سفارش داده و از پيك موتوري تحويل بگيرند و از طريق پيك نيز به كتابخانه برگردانند.
از نو آوري‌هاي ديگر اين كتابخانه راه اندازي بخش پرسش از كتابدار است كه محققين بدون مراجعه از طريق سايت مي‌توانند نياز خود براي رجوع به يك منبع خاص را اعلام و درخواست ارسال صفحاتي از يك منبع را نمايند. كتابداران كتابخانه نيز مورد نياز درخواست كنندگان را در اسرع وقت از طريق اينترنت برايشان ارسال مي‌كنند.
وقتي وارد مخزن كتابخانه مي‌شوي خود را در ميان دريايي مي‌بيني كه انسان را به وجد مي‌آورد. چه منبع عظيم و گنج پربهايي آماده شده است تا طالبان علم و انديشه بر اين سفره پر نعمت بنشينند و بهره مند شوند. درداخل مخزن چشمم به فضاي ديگري افتاد. گفتند كه محل نگهداري نسخ خطي است. فكر نمي‌كردم در شهر ما هم مركزي باشد كه اين آثار را جمع آوري و اين ميراث ماندگار گذشتگان را سر و سامان دهد. وارد اين اتاقك چوبي شدم. انسان در اين فضا، گويي با فرهنگ ريشه دار اين ديار پيوند  و انديشه‌ات به تمام تجارت و تلاش‌هاي فكري و فرهنگي مواريث و گذشتگان گره مي‌خورد و احساس هويت مي‌كني.
اين مركز داري بيش از 300 نسخه خطي و 950 نسخه چاپ سنگي است. و مسئولين موسسه اين مجموعه را مرهون لطف و عنايت تعدادي از فرهنگ دوستان اين شهر مي‌دانند. گويي بيشترين نسخ اهدايي مربوط به زنده ياد مرحوم آيت ا... سيد محمد رئيسي روحاني نام آشناي ديار استرآباد است كه با اهدا نسخ خود آن را براي هميشه براي اهالي اين ديار به يادگار گذاشت و نام نيك خود را نيز در تاريخ ماندگار نمود.
داخل ساختمان موسسه كه قدم مي‌زني در عين حال كه سوالات و پرسش‌هاي فراواني از چگونگي معماري و ساخت اين مجموعه به ذهن مي‌رسد. هر گوشه آن بخشي از فعاليت‌هاي موسسه را معرفي مي‌كند. در انتهاي بخش غربي سالن همكف تابلوي «مركز اسناد تاريخي» نصب شده است. به آنجا هم سري زدم. وقتي با دست اندركاران اين بخش گفتگو كردم و نمونه اسناد و مدارك آرشيوي اين منطقه كه ريشه در تاريخ، فرهنگ و تمدن اين خطه دارد را مشاهده كردم به وجد آمدم. جايي كه توانسته بيش از 12 هزار سند را از گذشته‌هاي دور تاكنون يك جا جمع كند و با دسته بندي و بازخواني و فهرست نويسي آنان راه را براي پژوهشگران و محققين باز كند و پلي بسازد براي ارتباط گذشته، حال و آينده.
بخش هاي ديگري كه هر كدام با هدف خاص مشغول فعاليت اند. از نمايشگاه و نگار خانه گرفته كه آرا آرام به محل تجمع اهل هنر مي‌شود. تا مركز دانش نامه كه در حال تدوين بزرگترين منبع اطلاعاتي پژوهشي استان است.
پاسخ گويي به شبهات و پرسش‌هاي جوانان، برگزاري دوره‌هاي مختلف آموزشي، برپايي نشست‌هاي گوناگون، چاپ و انتشار جزوات آموزشي و ارسال آن براي متقاضيان در سرار استان، تدوين و احياء آثار انديشمندان استرآباد و جرجان و ...
اين اطلاعات كوتاه و مختصر از چگونگي راه اندازي كتابخانه و مجموعه بزرگ و ارزشمند ميرداماد ، نويد بخش حركتي بزرگ در حوزه فرهنگ و انديشه استان گلستان است چرا كه اين موسسه  مي‌تواند به مركزي براي توليد فكر و اطلاعات و مبادله آسان آن مبدل شود. و حقا كه ميراث ماندگار براي آيندگان  خواهد بود.
گواه اين مدعا نظراتي است كه تعدادي از بزرگان و شخصيت‌هاي علمي و فرهنگي كشور درباره اين مجموعه داشته‌اند. وقتي دفتر يادمان مهمان‌هاي موسسه را مشاهده كردم دستخط بزرگاني را ديدم كه ضمن بازديد از اين موسسه  نظرات خود را نوشته‌اند. از چهره نام آشنايي هم‌چون آيت الله راشد يزدي گرفته تا دكتر محمدعلی موحد عرفان‌پژوه، تاریخ‌نگار و حقوق‌دان ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و باستان شناسان شهير ايراني دكتر ملك شهميرزادي ئ دكتر دادور.
 امروزه اطلاعات ابزار اقتدار و یکی از عناصر بنیادی توسعه است. بشر امروزی در تمامی عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و علمی متکی به اطلاعات است. همه سطوح جامعه نیازمند اطلاعات هستند. هر نظامی که خواستار تحول و پویایی است ناگزیر است از اطلاعات بهره مند باشد به ویژه در حال حاضر که سرعت توسعه فزاینده گشته است، اطلاعات به عنوان نیروی بالقوه توسعه نقش برجسته تری در جامعه به عهده دارد و يكي از ابزارهاي انتقال اطلاعات كتابخانه‌ها هستند در تاريخ هم مشاهده مي‌كنيم.  هرگاه شرایط و رشد کتابخانه‌ها در جامعه ای فراهم آمده آن جامعه مراتب ترقی را یکی پس از دیگری طی کرده و هر زمان که به هر دلیلی کتابخانه‌ها در کنج انزوا و بی مهری قرار گرفته اند، سیر قهقرایی جامعه هم آغاز گردیده است چرا كه عادت به مطالعه در پیشبرد توسعه نقشی بسزا ایفا می کندو کتابخانه می تواند نقش اساسی در توسعه عادت به مطالعه داشته باشد. توسعه کمی و کیفی کتابخانه‌ها، بویژه کتابخانه‌هایی که در سطح گسترده ای با جامعه در ارتباطند در توسعه عادت به مطالعه نقش بسزایی ایفا می کند
در آخر بايد گفت هر چند سرزمين بلند آوازه جرجان و استرآباد ظرفيت‌هاي زيادي براي كارهاي فرهنگي و پژوهشي دارد و يقيناً مجموعه اي همچون موسسه ميرداماد علي رغم همه مزايا و ويژگي‌هايش نمي‌تواند به همه جوانب آن بپردازد اما بايد اين حركت بزرگ فرهنگي را ارج نهاد چرا كه مي‌تواند گامي‌در جهت توسعه فرهنگي و فكري اين ديار باشد.  و بايد از بنيانگذار آن آيت الله سيد كاظم نورمفيدي به پاس اين نگاه عالمانه سپاسگزاري كرد.