رمز و رازهای شاداب زیستن(بخش اول)
« زندگی ریاضیات است، پس بیايیم اعتماد را در زاویه چشمانمان جای دهیم، شادی را به توان برسانیم، غم و اندوه را تفریق کنیم، کینه و نفرت را جذر بگیریم و همدلی و دوستی را ضرب کنیم و محیط و مساحت محبت را در دایره قلب دیگران به دست آوریم.»
بیست راه شاداب زیستن 1- در حال زندگی کنید:
ميزان آرامش ذهن بر اساس ميزان توانايي ما براي زيستن در لحظه‌ي حال مشخص مي شود، صرف‌نظر از آنچه ديروز رخ داده است و آنچه فردا ممكن است اتفاق بيفتد. حال جايي است كه شما در آن ايستاده ايد. از اين ديدگاه، كليد شادي و خرسندي متمركز ساختن ذهن بر لحظه حال است.
يكي از نكات جالب توجه درباره كودكان همين است كه آنها خود را تماماً در لحظه‌ي حال غرق مي‌كنند، اما وقتي بزرگ مي شويم، حال را مي بازيم . ما همچنين یاد گرفته ایم كه لذّت و شادي‌هاي خود را به تعويق بيندازيم و همواره به اميد آينده‌اي متفاوت بنشينيم. دانش آموز دبیرستاني با خود مي‌گويد كه وقتي مدرسه را تمام كنم و وارد دانشگاه شوم، آن وقت ايده آل است. وارد دانشگاه مي شود و با خود مي گويد كه وقتي مدركم را بگيرم، ديگر هيچ غمي نخواهم داشت. سرانجام مدركش را هم مي گيرد، آن وقت است كه مي بيند تا وقتي شغل مناسب نداشته باشد، نمي‌تواند خوشبخت باشد. كاري اختيار مي‌كند، اما هنوز هم نمي تواند خوشبخت باشد. با گذشت سال‌هاي پياپي، او خوشبختي، شادي و آرامش خود را مرتباً تا نامزد شدن ، تا ازدواج كردن، تا خريدن خانه و ماشين، تا بازنشستگي و... به تعويق مي اندازد و قبل از آن كه به خود اجازه شادي سعادتمندانه دهد، از دنيا مي‌رود. تمام لحظات او صرف نقشه كشيدن براي آينده‌ي متفاوتي مي‌شود كه هرگز از راه نمي رسد. آيا داستان زندگي شما هم از نوع اين داستان است كه شاد زيستن خود را به آينده اي دور دست موكول مي كنيد؟
بهتر است که هنگام صرف شام با خانواده، به جای نگرانی برای قرار ملاقات روز آینده با پزشک تان، به غذا، جمع خانواده و صحبت تان فکر نمایید. پروردگار نعمت های بی‌شماری را برای شاد زیستن به ما عنایت فرمود، مثل نظر به طبیعت و تفریح در آن، بوی خوش، شنا، برخی رنگ ها، ملاقات دوستان، برخی خوردنی ها، تصفیه خون، خواب، گریه و...
چرا باید در زندگی منتظر انجام موضوعی باشیم تا احساس نشاط کنیم؟! باید به یاد داشته باشیم در مسیر زندگی، دیروز به تاریخ پیوست، فردا معمايی بیش نیست و فقط امروز زمان حال است و باید آن را غنیمت شماریم، چه بسیاری از انسان‌ها که شب و روز تلاش می کردند تا وضع مالی بهتری پیدا کنند، سپس زندگی با نشاطی را با خانواده و دوستان خود دنبال کنند، به مسافرت، تفریح، زیارت بروند و یا صالحات و باقیات برای خود بر جای بگذارند و یا دست خیری افشانند، امّا! ناگهان بانگ بلند... که فلانی مُرد.!!!
2- بلند بخندید:
لبخند درمانی شیوه‌ای است که اکنون در بسیاری از کشورهای جهان در حال اجرا است. براساس آمار و تحقیقات جدید روان شناسان دنیا، چند دقیقه لبخند زدن و خندیدن از ته دل برابراست با 45 دقیقه حرکات ورزشی.
پیش بینی احساس شادی، میزان هورمون "اندروفین" و هورمون های دیگری را که به خوشی و آرامش شما می انجامد، افزایش می دهد و در عین حال، تولید هورمون اضطراب را کاهش می دهد. دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، 16 نفر را که همگی معتقد بودند تماشای یک فیلم برای آنها خنده دار بود را مورد بررسی قرار دادند. سه روز قبل به نیمی از آنها گفته بودند که این فیلم کمدی است. این دسته از افراد قبل از تماشای این فیلم متوجه تغییرات بیولوژیکی در بدنشان شدند. وقتی به تماشای فیلم پرداختند، میزان هورمون اضطراب در بدنشان به طور چشم گیری کاهش یافت. این در حالی بود که میزان هورمون های شادی بخش افزایش داشت.
ای عزیز! از هر موقعیت مناسبی برای لبخند زدن استفاده کنید و چهره ای خندان داشته باشید، زیرا در این شادی دیگران را سهیم می کنید و به آنها روحیه می دهید و بر لب آنها گل لبخند می نشانید. کسی که روز خود را همراه با لبخند و تبسم آغاز می کند، تا پایان آن روز سرحال و شاداب است و همه از مصاحبت و ارتباط با او لذّت می برند. به مشکلات خیلی آرام و خونسرد نگاه کنید، با این کار آرامش روانی خاصی به شما و اطرفیانتان دست می دهد. «خنده بر هر درد بی درمان دواست» موقعی که از ته دل و با تمام وجود می خندید، چهره و صورت شما جوان تر و سلول های آن فعال‌تر می‌شود برای خندیدن فیلم کمدی تماشا کنید، لطیفه گوش کنید و... .
3- خوب بخوابید:
بهتر است که روزانه برای مدتی کوتاه استراحت کنید و شب ها هم در حالی که کتاب می خوانید و حداکثر تا ساعت 11 شب، به رختخواب بروید و بخوابید. این راهکار برای بهبود خُلق و خُو و نیز چشم اندازتان نسبت به زندگی مؤثر است. (خواب مورد نیاز جسم 8 ساعت می باشد.)
4- به موزیک گوش دهید
تحقیقات حاکی از آن است که شنیدن موسیقی آرام، قسمتی از مغز را فعّال می کند و باعث شادی می‌شود. در ضمن این راهکار به کسب آرامش هم می انجامد.
این روش به طور آزمایشی در گروهی از افراد بالغ در حین عمل جراحی چشم انجام شد و نتایج نشان داد که این افراد نسبت به کسانی که در سکوت عمل شده بودند، تعداد ضربان قلب، فشار خون و فعالیت قلبی کمتری داشته اند.
5- منظم باشید:
با وجود نظم درکار های روزمره زندگی و انجام کارهای تکراری روزانه مثل جارو زدن، گردگیری و شستشوی زمین هم می توانید به آرامش و شادی برسید(البته فقط در صورتی که این کارها را با تمرکز کامل انجام دهید).
امام علی(ع) در وصیت‌نامه خود به فرزندانش، اساس زندگی را در نظم ذکر می‌فرماید: «اوصیکم با لتّقوی الله و نظم امرکم.»
6- نه بگویید:
کارهایی را که در اولویت نیستند و از آنها لذّت نمی‌برید، از برنامه زندگی خود حذف نمایید.
7- برای انجام کارهایتان لیستی تهیه نمایید:
هیچ چیز بهتر از این نیست که وظایف تان را بنویسید. این کار باعث
می‌شود تا اهداف تان را شناسایی کرده و تنش و نگرانی را از وجودتان دور کنید. سپس مطمئن شوید که آیا همه وظایفتان را به خوبی انجام داده اید.
8- برای انجام هر کاری، زمان مشخصی را اختصاص دهید:
دکتر "ادوارد سوئارز" یکی از استادان روان پزشک معتقد است: "افرادی که در یک زمان به انجام چند کار می پردازند، بیشتر به بیماری فشار خون مبتلا می شوند."
زمانی که با تلفن صحبت می کنید، به جای انجام هم‌زمان شستشوی لباس یا نظافت آشپزخانه، بهتر است به راحتی بنشینید و به مکالمه خود تمرکز کنید و نیز زمانی که با کامپیوتر کار می‌کنید به کار یا پروژه دیگری نپردازید. بهتر است که ابتدا کار نخست را به اتمام برسانید، سپس به کار دیگری بپردازید.
9- باغبانی کنید:
همان طور که تنفس هوای تازه و انجام حرکات ورزشی باعث کاهش اضطراب می شود و فرد را سرحال و سرزنده می کند، انجام امور باغبانی مثل زدودن علف های هرز باغ یا باغچه، تماشای رشد دانه ای که به گیاه تبدیل شده و گُل می دهد و نیز هرس شاخ و برگ درختان که ممکن است فقط چند ساعتی وقت‌تان را بگیرد، نیز حس شادی و آرامش را در وجودتان زنده می‌کند.
10- برای مدتی به اخبار نشریات و رسانه ها گوش ندهید
برای یک هفته هیچ روزنامه ای را نخوانید، به هیچ اخباری گوش نکنید و به عناوین اخبار هم اهمیت ندهید، با این کار از دنیای پُر تنشی که این خبرها برای ما ساخته اند دور می شوید. در عوض زمانی را به عبادت، پیاده روی، شنا، ورزش، شرکت در کلاس های یوگا اختصاص دهید.
11- ایمان خود را محکم کنید:
دکتر «دیوید مایر» استاد روان شناس معتقد است : «پس از بررسی های بسیار به این نتیجه رسیدیم که افراد با ایمان شادتر از کسانی هستند که پایه های اعتقادی سست دارند و آنان بهتر می توانند با مشکلات و ناراحتی ها مقابله نمایند. اعتقاد و ایمان به زندگی بسیاری از افراد معنا می بخشد، قدرت پذیرش آنها را زیاد می کند، آنها را به عالم معنویت و دنیایی غیر از دنیای مادی سوق می دهد."
با توكل به آفريننده جهان ، آرامش پيدا كنيد .«فلیتوکل علی الله فهو حسبُه»
همواره به یاد داشته باشید که :
" یاد خدا آرامش بخش دلهاست. " «الا بذکر الله تطمئن القلوب»
12- شکر گزار نعمت هایی باشید که خداوند به شما عطا کرده است.
افرادی که روزانه زمانی را به تفکر در مورد نعمت هایی که خداوند به آنها عطا کرده (مثل سلامتی، دوستان، خانواده، آزادی، تحصیلات ، فکر و اندیشه، بیان، اراده و اختیار، آب، باران، درختان، حیوانات و ...) اختصاص می دهند، بسیار شاد و سرحال‌اند.
در قرآن کریم بیش از هزار نعمت شمارش شده است و بیشتر آن در سوره الرحمن می باشد و بعد از ذکر هر نعمت می فرماید:
« فبای آلاء ربّکما تکذّبان » آیا با این نعمت ها باز خدا را تکذیب می کنید؟
پس وظیفه ما این است که شکرگزار قلبی، زبانی و عملی نعمت های خدا در عالم هستی باشیم. شکرگزاری عملی در استفاده درست و صحیح از نعمت ها می باشد که اگر چنین باشد، خدا بر نعمت ها می افزاید. «لئن شکرتم لازیدنّکم»
13- گیاهان دارویی مناسب را بو کنید:
بوییدن گیاهان یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش اضطراب و ایجاد شادی است.یکی از تحقیقات نشان داد افرادی که در معرض بوی خوش گیاه قرار گرفته بودند، کاهش قابل توجهی در اضطراب داشته اند، آگاهی شان بیشتر شده و سریع تر هم به حل مسایل ریاضی می‌پرداختند. از طرفی، بوییدن گیاه باعث افزایش دسته ای از امواج مغزی می شود که آرامش را در بدن تقویت می کنند.
14- به مکان های آرام پناه ببرید:
مساجد، امام‌زاده‌ها، مزارهای ائمه و علمای دین، کتابخانه، موزه و باغ ها، دنیایی از آرامش هستند و برای مقابله با دنیای پر از تنش امروزی بسیار کار سازند. در ضمن، می توانید مکان های مناسب و آرامی را که به منزلتان نزدیک است، مثل جنگل، پارک شهر و... را انتخاب کنید و در مواقع ناراحتی به آن جا پناه ببرید.
15- برای کمک به دیگران داوطلب شوید
کمک کردن به دیگران باعث می شود تا بسیاری از مشکلات خودتان هم برایتان حل شود و در ضمن باعث ارتباط اجتماعی بیشتر نیز می گردد.
از آن‌جایی که افراد شاد بیشتر از دیگران مایل به کمک دیگران هستند، هم یاری با دیگران، شادی و رضایت فرد را افزایش می دهد.
یکی از تحقیقات حاکی از آن است که کمک داوطلبانه باعث افزایش شادی، رضایت از زندگی، عزت نفس، تسلط بیشتر به زندگی، سلامت بدنی و کاهش اضطراب می شود.
دل خود را از کينه خالي‌ساز ، صبح‌دم که از خواب برمي‌خيزي بگو: « خدايا من هيچ کينه‌اي از هيچ‌کس و هيچ‌چيز ندارم ! امروز همه را شاد کن و بگذار تا عشق در دنيا جاري و ساري گردد ! » همه را دوست داشته باش و برايشان دعا کن ! همه را ببخش !حتّي بدترين‌ها را !
آنها نمي‌توانند شاد باشند و نيازمند دعاي من و تو هستند !
بيا دعايشان کنيم ! بيا از خدا بخواهيم دل آنها را نرم گرداند و به سوي خود باز گرداند.
من و تو براي آنها دعا مي‌کنيم و از خدا شادي آنها را طلب مي‌کنيم. چرا که هرگز دلمان نمي‌خواهد آنها با بدي و جفاي خود، کاري کنند که نفرتشان در دلمان ريشه کُند تا ما از عشق و شادي محروم شويم.
16- زمانی را به تنهایی بگذرانید:
با وجود این که بهترین پادزهر برای درمان اضطراب، ارتباط با دیگران است، اما گاهی اوقات تنهایی برای واکنش بهتر نسبت به مشکلات، لازم و ضروری است. شما می توانید به تنهایی پارک یا جنگل یا کنار دریا بروید یا به تماشای یک فیلم خوب بپردازید و یا تنها پیاده روی کنید و یا ساده تر این که به کتاب داستان هایتان نگاهی بیندازید.
17- به دوستان نزدیکتان اهمیت دهید:
دوست خوب بايد سرشار از انرژی روحی و روانی باشد و در زندگی و ارتباطات ما نقش سازنده ایفا کند. بهتر است دو دوست از نظر شخصیت، خانواده، سطح فرهنگ، دانش و آگاهی و نیز سن و سال با هم متناسب باشند. شناخت دوست از دو طریق ممکن است:
الف) سفر: در سفر، خود واقعی بدون هرگونه پرده پوشی بروز می‌کند.
ب: زمان فقر و تنگدستی: در این وضعیت تا چه اندازه می تواند برای رفع مشکلات دوستش از خود گذشتگی و ایثار نشان دهد. نکته مهم این که: باید دوست را از بین افراد موفق جامعه اعم از شغل، تحصیل، خانوادگی و... انتخاب کنیم. یکی از تحقیقات انجام شده در مورد 1300، نفر حاکی از آن است که کسانی که دوستان نزدیک و صمیمی بیشتری دارند، نسبت به آنهایی که فقط یک یا دو دوست صمیمی دارند، فشار خون، چربی و قند خون و هورمون اضطراب شان کمتر است.
به طور کلی، زنان بیش از مردان از روابط دوستانه خود با خانواده و همسرشان لذُت می‌برند.
بسیاری از بررسی‌ها این نکته را خاطرنشان می‌کند، افرادی که احساس تنهایی و اضطراب دارند و گوشه گیری می کنند، 3 تا 5 برابر بیشتر از کسانی که به دیگران محبت می کنند، (با دیگران صمیمی هستند و به خوبی ارتباط برقرار می کنند)، بیمار می شوند و زودتر مرگ به سراغ شان می آید.
18- حالات خود را به سمت شادي ها سوق دهيد:
در چهره‌ي هر يك از ما بيش از هشتاد ماهيچه وجود دارد كه انقباض و انبساط آنها باعث تغيير قيافه‌ي ما مي شود. اگر اين عضلات را به حالتي از افسردگي و يأس عادت دهيد، بي شك حالت روحي ما را تحت تأثير خود مي گذارد. پس سعي كنيد در چهره‌ي خود، نشانه هاي خشم، عصبانيت، ناكامي، انزوا ، خستگي و بدبختي را كنار بگذاريد و جاي آن را به آرامش، هيجان، شادابي، اعتماد، ملايمت و خوشبختي بدهيد. هر يك از حالات را مي توانيد در خود ايجاد كنيد. مي توانيد لبخند بزنيد و همه چيز را با يك خنده تغيير دهيد. اگر شما مرتباً بدن خود را در حالتي قرار دهيد كه گويي دچار ضعف هستيد و اگر شانه هاي خود را به حالت فرو افتاده در آوريد و اگر مانند اشخاص خسته راه برويد، خستگي را احساس خواهيد كرد. اگر مي خواهيد در يك لحظه دچار افسردگي شويد، راهش آن است كه يكي از خاطرات بد زندگي خود را به ياد آوريد. هر يك از شما تجربه هاي ناخوشايندي در گذشته داشته ايد. اگر حواس خود را به يكي از اين وقايع بد زندگي متمركز كنيد و آن را در ذهن خود مجسم سازيد و در باره‌ي آن بينديشيد كم كم آن واقعه در ذهن شما زنده مي شود و آن را احساس مي‌كنيد.
مي‌توانيد عكس همه‌ي اين كارها را هم انجام دهيد، چرا كه انتخاب با شماست. پس كليد موفقيت اين است كه الگوهايي از حركت به وجود آوريم كه به ما احساس اعتماد به نفس، قدرت، انعطاف پذيري و شادماني دهد.
همه روزه يادآوري خاطرات و انديشه هاي خوب و دلچسب را تمرين كنيد، چرا كه اين كار شما را در انجام كارهايتان كمك مي كند. اگر كسي مي‌خواهد حال بهتري داشته باشد، بايد احساسات لطيف و خير خواهي و مثمر ثمر بودن را در انديشه خود زنده كند. بايد اين كار را مثل ورزش صبحگاهي به طور مرتب انجام داد و مرتب به زمان اين ورزش رواني بيافزاييد.
19- تلاش و كوشش شادي آفرين هستند:
ما نياز به تلاش داريم، زيرا طبيعت انسان آن را طلب مي‌كند، اما اشتباه اغلب مردم اينجاست كه تنها براي رسيدن به اهداف نهايي كار مي كنند و از نفس كار كردن لذّت نمي‌برند، به همين خاطر است كه وقتي به اهداف مورد نظر خود نمي‌رسند دچار يأس و افسردگي مي‌شوند، در صورتي كه بايد هر كاري را كه انجام مي‌دهيم، صرفاً به خاطر انجام دادن آن لذّت ببريم و آن وقت است كه رسيدن به هر نتيجه اي براي ما در حكم گرفتن جايزه است و شادابی را در بردارد.
اديسون مي گويد: «يك درصد نبوغ است، نود و نه درصد بقيه اش به تلاش و پشتكار شما بستگي دارد. من هرگز هيچ كار ارزشمندي را تصادفي انجام نداده ام و تمامي اختراعات من با كار و تلاش خستگي ناپذير به دست آمده اند.»
20- تلقین نفس
ای عزیز! شما می‌توانید با تلقین های مثبت و سازنده، همیشه خود را شاداب، سرحال و جوان احساس کنید، چون تقریباً تمام دستگاه‌های بدن به نحوی با سلسله اعصاب در ارتباط‌اند. از روند مثبت فعالیت آنها، انرژی مثبت می‌گیرند و در نتیجه می توانند سالم و جوان بمانند. در جهان، روان‌شناسان و روان پزشکان با تجربه و مجرب برای تقویت روحیه بیماران، بمباران! تقویتی می کنند. «جملات مثبت» مانند «من موفق می‌شوم» « من خود را قبول دارم» «من سرحال و شادابم»، «من روحیه‌يي بالا دارم» و ... را در طول روز بنوسید و با صدای بلند تکرار کنید. این امر در دادن انرژی مثبت مؤثر است. بعضي از عيب‌هاي ظاهري در دست و صورت و شكل اندام باعث مي‌شود كه شخص خود را زشت بپندارد و در نتيجه اعتماد به نفس خود را از دست بدهد و از خود خجالت بكشد و فكر كند كه در نظر ديگران زننده است. این افراد تصور می کنند همه اشخاصي كه قيافه هاي طبيعي و مقبول دارند، بايد از هر نوع اختلال رواني مبرا باشند. بايد شاداب، خوشحال و متكي به نفس و عاري از هر گونه اضطراب و نگراني باشند، اما خيلي خوب مي دانيم كه اين طور نيست.
تحقيقات نشان داده است كه نود درصد افراد از قيافه خود راضي نبوده و هر يك به دليلي از شكل بدني خود خجالت مي كشند. اين افراد چنان واكنش نشان مي دهند كه گويي قيافه‌ي به واقع زشتي دارند و دچار اضطراب و دلواپسي هستند. بنابراين اين افراد توانايي زندگي واقعي را در جامعه از دست مي دهند و هميشه دچار ضعف شخصيتي مي شوند.
براي اين كه در زندگي احساس حقارت و ضعف نكنيد، بايد خود را قبول داشته باشيد. با انديشه هاي مثبت و نيرو بخش به خودتان دل و جرأت بدهيد. احساس حقارت را كنار بگذاريد، زيرا باعث شكست و عدم موفقيت شما خواهد شد. آدلر روان شناس بزرگ می‌گوید:«ریشه تمام ناکامی‌ها و ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی ناشی از احساس حقارت و کهتری است.» شما همان كسي هستيد كه در ذهن، خود را تصور مي‌كنيد، پس همواره سعي كنيد كه ارزشهاي‌تان را دائم به خود بگوييد و به خود بقبولانيد كه خيلي عالي هستيد و از عهده‌ي هر كاري بر مي آييد و مي‌توانيد بهتر از اين باشيد. روزي چند بار با انديشه هاي مثبت به خود اعتماد به نفس بدهيد.
ماکسول جّراح و روان شناس می گوید: روزی خانمی که چهره زشتی داشت، مراجعه کرد و خواست با جراحی، زیبایی خاصی در صورت پیدا کند. من کارهای زیادی در روی صورت او انجام دادم و چهره زیبایی پیداکرد، ولی او در پایان کار وقتی خود را در آینده نگاه می کرد، گفت: آقای دکتر چهره من هیچ تغییری نکرده است. ماکسول براساس همین مطلب گفت:« انسان آن طور که فکر می کند، زندگی می کند».
اگر بکوشیم کلماتی از قبیل: «بله»، «امکان دارد»، «همیشه»، «امیدوارم» و «می‌توانم» را در فرهنگ لغات خود و اعضای خانواده وارد کنیم، آن گاه شاهد تجلی شادی‌ها خواهیم بود.
