نسیم دانش شماره 15 - 16

تعریف تغذیه:
تغذیه یعنی رابطه بین غذاهایی که مصرف می کنیم و  کاری که بدن انجام می دهد ، تمام مراحلی که غذا باید بگذراند تا انسان به رشد کامل جسمی و روانی و ... برسد تغذیه نام دارد.

اهمیت و ضرور ت تغذیه در قرآن
رعايت دستورات بهداشتي در خوردن و آشاميدن يكي از مهمترين عوامل سلامتی ، شادابي و طول عمر است. اگر مردم بدانند كه چه بايد بخورند، چه اندازه بخورند و چگونه بخورند و نيز دانسته خود را به كار ببندند بي‌ترديد بيشتر بيماري‌ها از جامعه بشري دور خواهد شد و انسان لذّت و طراوت زندگي را خواهد چشيد.
نخستين نكته براي رعايت دستورات بهداشتي درباره خوردن توجه به اين حقيقت است كه در نظام آفرينش، خوردن، ابزاري براي زندگي است، نه آنكه زندگي ابزاري براي خوردن، چنان كه امام علي(ع) فرموده است:
 لاتقلب الحياة لتاكل، بل اطلب الاكل لتحيا  . زندگي را براي خوردن مخواه، بلكه خوردن را براي زندگي بخواه حالات روحی ما در انتخاب نوع غذایی که می خوریم مؤثرند. ما در حالات مختلف غذاهای متفاوتی را طلب می کنیم، هنگام احساس قدرت و پیروزی به غذاهای گوشتی، هنگام احساس تنوع و تحول به غذاهایی با انواع سس و هنگام اضطراب یا پرخاشگری به خوراکی های گاز زدنی تمایل داریم در حالی که وقتی خسته هستیم چای و قهوه را ترجیح می دهیم. بنابراین با شناخت خود و سوخت و ساز بدن می توانیم با انتخاب مواد خوراکی مناسب به آرامش بیشتری دست یافته و از خوردن لذت ببریم و بهمین منظور از آیات قرآن استنباط می شود که غذای خوب باعث بینش خوب در انسانمی شود و بینش خوب زمینه ساز ارزش و آرامش در انسان است. (اعراف/ 79) و نیز از آیه 61 سوره بقره فهمیده می شود اگر انسان غذای ناجور بخورد در حقیقت به خودش ظلم کرده است و غذای پست انسان را به ذلّت و خواری می نشاند.

خوردن غذای مناسب سلامت جسم و روح انسان ها را تضمین می کند:
غذا تأثیر زیادی بر جسم و فکر و روح و روان انسان دارد به همین خاطر باید نکات زیر را در رابطه با غذا رعایت نماییم:
اولاً: آنچه كه انسان مصرف مي‌كند بايد از راه مشروع و حلال تهيه شده باشد، غذايي كه از راه نامشروع و تجاوز به حقوق ديگران تهيه گردد هر چند ممكن است براي سلامت جسم ضرر نداشته باشد اما بي‌ترديد براي سلامت روان زيانبار است.
ثانياً: غذاي انسان بايد ازآنچه که پاك است تهيه شده باشد.
ثالثاً: غذا براي كسي كه مصرف‌كننده است نبايد زيانبار باشد چرا كه ممكن است غذايي براي يك نفر مفيد باشد و براي ديگري به دليل آنكه بيمار است، زيانبار باشد.
نبی اکرم(ص) و همه دانشمندان متخصص، مبدا و خانه تمام بیماری ها را معده می دانند و امساک را درمان همه بیماری ها ذکر می نمایند. با تغذیه می توان دخل و تصرف در صفات و اخلاق نمود با اندکی زعفران خندید! با خوشه ای انگور شادمان گردید! به وسیله دانه هایی از عدس ترشحاتی از بدن بویژه اشک را زیاد نمود.

 خوردن غذا و شکرگذاری نوعی عبادت است:
قرآن کریم یک قاعده کلی را برای غذاهای پاک و تأثیر معنوی آن ذکرمی نماید که بسیار تأمل برانگیز است.
«رزق و روزی های پاکیزه را برای خوردن برگزینید و خدا را شکر کنید اگر خداپرستید» (بقره/172)
 مومنین باید خوب بخورند، شکرگزاری کنند، خدا را عبادت نمایند، چون هدف اصلی آفرینش جن و انس برای عبادت است. لذا خوب خوردن و شکرگزاری کردن قسمتی از عبادت می باشد، خداوند کریم در قرآن مجیدبرای بهتر و سالم ماندن جسم انسان ها دستوراتی فرموده:
بخورید و بیاشامید و در خوردن و آشامیدن زیاده روی نکنید که خدا آنان را که اسراف و زیاده روی می کنند دوست ندارد.(اعراف/31)
مضمون این آیه از مهم‏ترین دستورات بهداشتی اسلام است و بنابر تحقیقات دانشمندان نیز سرچشمه بسیاری از بیماری‏ها، مصرف اضافی غذاست که در واقع، بار سنگینی برای قلب و دیگر دستگاه‏های بدن بوده و زمینه‏ای برای شروع انواع ناراحتی‏های جسمی می‏باشد. ازاین‏رو، نخستین گام برای درمان بسیاری از بیماری‏ها، تصمیم جدی‏داشتن برای رعایت این توصیه قرآن است تا جسم و روحی پاک و سالم داشته باشیم ای مردم از آنچه خدا در روی زمین از حلال ها و پاکیزه ها آفریده، بخورید و از گام ها (آثار و نشانه ها)ی شیطان پیروی نکنید.(بقره/ 168)
آیات قرآنی انسان را از تصرف خائنانه در غذاها، خراب کردن مواد غذایی مردم و آلوده کردن آنها، مواد خوب و بد را مخلوط کردن برای سودجویی شخصی، گران فروشی و ظلم و ستم بر مردم بازداشته و نهی فرموده است و آن را از زشتی ها و پلیدی ها می داند.
«از غذاهای پاکیزه که روزی آنان کردیم بخورید و در آن طغیان نکنید و از حد و اندازه تجاوز ننمایید (حلال آن را به حرام مبدل نکنید). سپاس گزار باشید و اسراف و زیاده روی نکنید که غضب و خشم من بر شما فرود می آید و غضب و خشم من بر هر که فرود آید محققاً هلاک و تباه خواهد شد.» (طه/81)
برای به دست آوردن غذاهای پاکیزه و برای بدست آوردن سالم ترین غذاها در محل سکونت انسان ها هم از نظر پاکی ظاهری و هم از نظر پاکی معنوی.
«با این پول هایتان که دارید، یکی را از میان خود به شهر بفرستید تا دقت کند و خوب بنگرد که غذای کدامیک از فروشندگان پاکیزه تر است و از آن غذای پاکیزه برای شما بیاورد.» (کهف/19)
از این آیات قرآنی چنین بر می آید که خداوند متعال و اسلام مبین برای بهداشت و سلامتی آدمیان دستورات بس گرانبهایی داده و خاطر نشان ساخته است که انسان ها بایستی از آلودگی های غذایی ، خوراکی، زندگی، آموزشی و به طور کلی از همه زشتی ها و پلیدی ها دوری گزینند و دور ناروایی ها نگردند.

نگاه عمیق و دقیق به غذا:
فلینظر الانسان الی طعامه:  فلینظر در چهار سوره کهف/ 19 ، طارق/ 5  ، عبس/24  ،  حج/15 آمده است که  فرمول کلی قرآن بر این است که خلقت انسان و همچنین اعمال انسان نتیجه غذای انسان است یعنی اگر غذا نباشد خلقت و اعمال هم برای انسان نیست. یعنی آدمی باید به غذایش، خوراکش و به آنچه می خورد توجه داشته باشد که از هر نظر پاک و تمیز ، حلال، مباح و قابل خوردن باشد و از نظر بهداشت و سلامتی بایستی دقت کافی مبذول دارد که آنچه می خورد سالم باشد و چه از نظر ظاهر و چه از نظر باطن آلوده نباشد. حق کسی را نخورد و توجه داشته باشد که چه می خورد و به اندازه کافی بخورد و آیا آنچه می خورد، خوردنی است؟ و نیز بنگرد که آفرینش چقدر در به وجود آمدن این غذا از عناصر و عوامل مختلف استفاده کرده است و چه نیروهایی بکار رفته تا این غذا به صورت کنونی درآمده است.  انسان باید نظر کند به طعامش باید بگوییم که نظر و رویت هر دو دیدن است اما نظر یک دیدن و بررسی علمی است و حالات زیر در قلمرو آناست.
1- باید توجه داشت که این غذا از چه راهی به دست آمده، حلال است یا نه  از راه حرام بدست آمده است.
2- باید نظر کند این غذایی که از مواد چربی و قندی و پروتئین و ویتامین درست شده چگونه حل می شود و در معده و روده اش چه می کند و چرا او را از فساد و تباهی و لاغری نجات می دهد و چه می شود.
3-  انسان باید نگاه کند به غذایش، یعنی باید هنگام غذا خوردن به خوراک خود چشم بدوزد و از دیدن فیلم و غیره پرهیز کند تا به سوء هاضمه دچار نشود. (دانشمندان علت سوء هاضمه را عدم توجه به غذا و همچنین عدم لذت بردن از غذا را نیز ذکر می نمایند)
4- به طعام خود نگاه کنید تا مهمان ناراحت نشود و به رغبت مشغول خوردن باشد.
5- به غذای خود بنگرید تا هسته ای و مویی و اجزایی غیرقابل هضم در میانش نباشد.
6- باید توجه داشته باشد آب و خاک و خورشید و انسان چگونه در تهیه غذا دست کمک به یکدیگر داده اند تا آن غذا تهیه شده، پس انسان باید قدردان این برکت الهی و این نعمت های بزرگ باشد.
7- به غذایتان بنگرید که گاه کمبود یک عنصر از آن (کلسیم) باعث تغییر شکل اندام می شود، کار دختران را هنگام زایمان به جراحی می کشاند و کمبود عناصر دیگر نیز هر کدام اثر مخصوصی بر بدن دارند.
8- به غذای خود بنگرید که آیا آن غذایی که می خوردید سبب طول عمر و شادابی است یا اثر سویی بر بدن دارد؟
9- آدمی را غدد کوچکی است که اثرات بزرگی دارند یکی از آنها تیروئید است که اگر خوب کار نکند شخص کودن و خمود بوده، به گوشه نشینی و عزلت رغبت می کند و به نظافت خود نمی پردازد و در نقاطی که آب و غذایشان ید ندارد این ابتلاپیش می آید.
10- به غذای خود بنگرید که اگر می خواهید بخندید محرک آن در غذاست (با خوردن زعفران و...)، طالب اشک ریزش هستید (با خوردن عدس و...)، می خواهید غمتان برطرف شود (انگور شیرین و...)، مایلید روح شجاعت داشته باشید (خربزه شیرین و ...)
11- به غذایتان بنگرید از لحاظ کمیت و کیفیت. توجه نمایید معده شما به اندازه چند دهان پر شده شما باید فضا داشته باشد.
آیا حاضرید هرچه را بر یک سفره می خورید از نان، سوپ، کباب، برنج، دسر، شیرینی و غیره همه را قبلابرداشته در ظرفی بریزید چند دقیقه به آنها نگاه کنید با ظرفیت معده تان بسنجید و سپس مشغول خوردن شوید.
12- غذا در وضع چهره و زیبایی که خواسته همگانی است موثر می باشد.
13- در میان همه خوبیها و نیکی ها آدمی سعی می کند دو تا را مقدم بر همه انتخاب کند! تندرستی و زیبایی: و هر دو با غذا ارتباط دارند.
14- آمار دقیقی نشان داده که 75 درصد مردم آمریکا که سنشان از پنجاه تجاوز می کند به هفت یا هشت بیماری مبتلامی شوند که سرچشمه آن بی نظمی و آشفتگی در نوع غذاست یعنی معده شان همان گونه که نبی گرامی فرمود، خانه همه دردهاست (المعده بیت کل داء.)
15- گروهی از زیست شناسان پس از دو سال زحمت دریافتند که بین رژیم غذایی انسان و غریزه جنسی وی رابطه انکارناپذیری وجود دارد و آزمایشات لابراتواری ثابت کرد که اکثر ناتوانی مردان و سرد مزاجی زنان با نوع غذای آنها بستگی دارد.
16- به عقیده بعضی پزشکان حماقت و سفاهت علل تغذیه ای دارد و هم اکنون علم پزشکی به 22 مورد ناهماهنگی های مغزی پی برده که ریشه و عامل اصلی اش در تبدیل و استحاله غیرعادی مواد غذایی نهفته است.

غذا در قرآن و تأثیرات آن
انسان دارای دو بُعد مادی و معنوی است. نادیده گرفتن هر یک از این دو بُعد، انسان را از رسیدن به کمال که مطلوب او است باز می دارد. با توجه به این دو بُعد قرآن کریم دستورات کاملی را تبیین و راه وصول برای رسیدن به سعادت و نیک بختی را به روشنی بیان کرده است.
«ای فرستادگانِ من، ای پیامبران از خوراکیهای پاکیزه بخورید و کار شایسته انجام دهید.» (مؤمنون: 51)
با تأمل در این آیه نکات ارزشمندی فهمیده می شود:
 اولاً: زندگی بدون تغذیه ادامه نخواهد داشت. پس غذا اساس حیات انسان است.
ثانیاً : بدون تغذیه، مغز و دیگر قوای انسانی کارائی لازم را ندارد.
ثالثاً : فکر سالم در بدن سالم وجود دارد و بدین جهت در هنگامی که انسان دچار گرسنگی شدید و کمبود مواد غذایی است نمی تواند به امور مهم بپردازد از جمله اینکه گفته اند قاضی نباید هنگام قضاوت گرسنه باشد.
رابعاً: غذای سالم و پاکیزه انسان را در بستر انجام کارهای نیک و پسندیده قرار می دهد. بدین معنا که عمل صالح انسان از غذا سرچشمه می گیرد. در علوم امروزی ثابت شده است که هر خوراکی و آشامیدنی در رفتار و نیز نگرش انسان مؤثر است خداوند در آیه فوق انجام عمل صالح را فرع و نتیجه تغذیه سالم و پاکیزه بیان کرده است.
انسان ها از خوردن بعضی از غذاها منع شده اند و دلیل آن نیز ناپاکی آنها بیان شده غذاهای ناپاک و فاسد روح و روان و جسم انسان ها را به فساد و تباهی می کشاند. (آیه 145 / انعام)
 انسان باید بنگرد از چه آفریده شده است؟ او از آب جهنده ای خلق شده که از میان صلب و ترائب تراوش می کند.  (طارق: 7-5)
صلب و ترائب استخوان لگن و استخوان جناق سینه و دنده هاست که خون سازی می کند و شش نوع سلول های ایمنی بدن توسط این استخوان ها ساخته می شود. که تغذیه مثل کنجد، روغن زیتون، مغز بادام، پونه کوهی و ورزش و نرمش غذای مفید برای این استخوان هاست.
ترجمه: انسان باید به غذای خود بنگرد، ما آب فراوانی از آسمان فرو ریختیم. سپس زمین را از هم شکافتیم و در آن دانه های فراوانی رویانیدیم و انگور و سبزی بسیار و زیتون و نخل فراوان و باغهایی پر درخت و میوه و چرا گاه تا وسیله ای برای بهره گیری و چهار پایانتان باشد. ( عبس/ 24تا32)
دستور خداوند به انسان به جهت بررسی و تحقیق و تعمیق راجع به آنچه وی از جهت مادی نیازمند به آن است که به چهار بخش اشاره شده:
الف) حباً: پروتئین ها (دانه های گیاه): پروتئین گیاهی باعث می شود بدن بیمه شود. اولین غذای انسان در قرآن پروتئین است. کمبود شدید پروتئین موجب بروز عوارض فراوان می شود از جمله : خستگی ، بی حالی و سستی می باشد. مواد غذایی غنی از پروتئین عبارتند از : گوشت ، مرغ، ماهی ، تخم مرغ، لبنیات ،حبوبات ، مغزها( پسته ، بادام ، فندق ، گردو ، تخمه ) .
 ب) عنبا- نخلا: مواد قندی (انگور و ...). چنانچه در برنامه غذایی روزانه کمبود شدید مواد قندی وجود داشته باشد سلولهای عصبی دچار کمبود انرژی شده و نمی توانند کار خود را انجام دهند و همچنین محدودیت شدید آن و عوارضی چون: خستگی، بیماری ، بی حوصلگی ،اضطراب، کاهش قدرت یادگیری می باشد.
 ج) زیتونا: چربیها (زیتون و ...).
د) فاکهه و أبا: ویتامین ها (میوه جات و سبزیجات). ویتامین گروه  B وCدر سلامت سیستم عصبی تاثیر زیادی دارند. ویتامین گروهB ( Bکمپلکس ) .در این گروه، ویتامین هایی که در سلامت اعصاب  موثرند وکمبود شان ایجاد عوارض عصبی می کند. عبارتند از : ویتامینB1- B6- B12
مواد معدنی: ید ، منیزیم ، آهن در سیستم عصبی بسیار موثرند.
تاثیر ید بر سیستم عصبی به قدری شدید است که چنانچه مادر در دوران بارداری کمبود ید داشته باشد نوزاد با عقب افتادگی ذهنی متولد می شود.
کمبود آهن چون باعث کم خونی می شود و خون لازم به سلولهای عصبی نمی رسد در نتیجه ایجاد خستگی ، بی حالی ، ضعف، کاهش یادگیری و عصبانیت و بی اشتهایی می کند.
بهترین را برای اطمینان از تعادل و تنوع غذایی استفاده از چهار گروه اصلی غذایی است که شامل :
الف- گروه غذایی میوه وسبزی ها : برای مقاومت بدن در برابر عفونت ها ، ترمیم زخمها ، دید در تاریکی و سلامت پوست ضروری است .
ب- گروه لبنیات : برای استحکام استخوان ها ، دندان ها و رشد و سلامت پوست لازم است.
ج- گروه ویتامین ها : توصیه می شود بیشتر از گوشت سفید استفاده شود و پیش از پختن گوشت قرمز ، چربی هایی را که به چشم می خورد جدا کنید.
د- گروه غلات : برای تامین انرژی ، رشد و سلامت دستگاه عصبی لازم است.
چهار آیه فوق الذکر کلیاتی راجع دستورات تغذیه ی بود و در آیات زیر نمونه های جزئی تر بیان شده است که از جمله می توان به:
و اوست کسی که دریا را برای شما مسخر گردانید تا از آن گوشت تازه تناول کنید (کلیه غذاهای دریایی) (نحل: 14)
 این آیه شریفه و آیه 12 از سوره فاطر در بیان نوع و چگونگی تغذیه از دریا و فرآورده های دریایی است که
اولاً: باید تازه و سالم باشند زیرا غذاها در دریا به سرعت فاسد می شوند.
ثانیاً: در غذاهای دریایی عنصر حیاتی به نام یُد به وفور دریافت می گردد.
ثالثاً: در خطوط ساختمان بدن ماهی ها به مقدار قابل توجهی از روی وجود دارد این ماده در تنظیم همه هورمون های بدن انسان و در فعالیت های مغزی اثر به سزایی دارد.
 رابعاً: وجود اسید چرب با ارزش امگا 3 که از رسوب چربی های مضر خون به نام LDL و از بروز انفارکتوس های قلبی و مغزی جلوگیری می کند در مواد غذایی دریایی (ماهی ها) وجود دارد.
خامساً: مواد غذایی دریایی بسیار متنوع و در مدت زمان کوتاه قابل طبخ می باشند. نتایج سه تحقیقی که در امریکا ، انگلیس و اسرائیل انجام شد حاکی از آن است که مصرف اسیدهای چرب امگا – سه موجود در ماهی تاثیر شگرفی روی اختلال در فعالیت مغز انسان و  افسردگی دارد. به گفته این دانشمندان ، ژاپنی ها و فنلاندی ها که هر روز ماهی مصرف می کنند به مراتب کمتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند.
1) و احلّت لکم الانعام. «و برای شما دام ها حلال شده است.»  ما رزقهم من بهیمه الانعام فلکوا منها  و اطعموا البائی الفقیر.... «پس از آنها بخورید و به درماندگان مستمند نیز بخورانید.»
آیات الهی که گوشت حیوانات و چهارپایان حلال گوشت (گوسفند، گاو و ...) را توصیه نموده است البته به اندازه و قدر نیاز زیرا امام علی (ع) فرمودند معده ی خود را گورستان حیوانات قرار ندهید. و رسول خدا، اصحاب را از اینکه چهل شبانه روز اصلاً هیچ گوشتی نخورند یا اینکه چهل شبانه روز پشت سر هم فقط از گوشت تغذیه کنند نهی فرموده و هر یک از این موارد محقق شود در رفتار انسان و نوع عملکرد او که برگرفته از تفکر و برداشت های ذهنی اوست تأثیر منفی دارد.
و در دام ها قطعا برای شما عبرتی است از آنچه در لابلای شکم آنها است از میان سرگین و خون شیری ناب به شما می نوشانیم که برای کسانی که آن را می نوشند گواراست. (نحل/ 66)
یکی از بهره مندیهای انسان ها از وجود حیوانات استفاده انسان از شیر حیوانات است.
آنگاه از درون شکم زنبور شهدی که به رنگ های گوناگون است بیرونمی آید در آن برای مردم درمان است راستی در این زندگی زنبوران از جمیع جهات (زندگی دسته جمعی بسیار دقیق، نظم و انظباط دقیق، نظافت و پاکیزگی، تلاش و کوشش، تقسیم کار و ....) برای مردمی که تفکر می کنند نشانه قدرت الهی است. (نحل/ 69)
عسل داروی شفا بخش و بی نظیر به ویژه برای بیماری های عفونی است و برای هیچ بیماری مضر نیست. در قرآن کریم از عسل به عنوان شفاءٌ للنّاس اشاره شده است و نیز گفته اند که عسل غذای اصلی مغز انسان است و هیچ ویروسی بیش از چهار روز در عسل نمی تواند زنده بماند.
2) ینبت لکم به الزرع و الزیتون و النخیل و الاعناب و من کل الثمرات ان فی ذلک لایه لقوم یتفکرون
«خدا با آن آب باران برای شما زراعت و زیتون و نخل و انگور می رویاند و همه ی میوه ها مسلماً در این نشانه روشنی است برای گروهی که تفکر می کنند.» (نحل/ 11)
غذاشناسان و دانشمندان بزرگی که سالیان دراز از عمر خود را در راه مطالعة  خواص  گوناگون میوه ها صرف کرده اند به ما میگویند کمتر میوه ای است که برای بدن انسان از نظر  غذائی به اندازة این سه میوه مفید و مؤثر باشد.
بیشترین (و نیز بهترین) تغذیه انسان از مواد گیاهی است آنچنان که گوئی تمام غذای انسان را تشکیل می دهد.
در این آیه از میوه های نیرو بخش و مغذی سخن می گوید که سه نمونه بارز و کامل آنها «زیتون» «خرما» و «انگور» است که هر یک غذایی کامل محسوب می شود.
مطالعات دانشمندان نشان می دهد که مخصوصاً این سه میوه دارای انواع ویتامینهای لازم و مواد مختلف حیاتی برای بدن انسان است، به علاوه سه میوه در تمام طول سال به صورت تازه یا خشک قابل نگهداری و استفاده برای تغذیه است.
لیاکلو من ثمره و ما عملته ایدیهم افلا یشکرون. تا از میوه آنها بخورند در حالی که که دست آنها هیچ دخالتی در ساختن آن نداشته است آیا شکر خدا را به جا نمی آورند؟  
در این آیه هدف آفرینش این درختان پر بار را چنین بیان می کند: «غرض این است که از میوه آن بخورند، در حالی که دست آنها در ساختمان آن کمترین دخالتی نداشته، آیا شکر خدا را به جا نمی آوری».
آری میوه هایی که به صورت غذای کامل بر شاخسار درختان ظاهر می شود بی آنکه کمترین نیازی به پختن و یا تغییراتی دیگر داشته باشد به مجرد چیدن از درخت قابل استفاده است، و این نهایت لطف و عظمت پرودگار را درباره انسانها نشان می دهد.
حتی این غذای آماده و لذیذ را آنچه بسته بندی کرده که برای مدت زیادی قابل نگهداری است بی آنکه ارزش غذایی خود را از دست دهد، بر خلاف غذاهایی که انسان از مواد طبیعی خدا داد با دست خود می سازد که غالباً به سرعت فاسد می شود.تفسیر دیگری درباره معنی آیه نیز وجود دارد که آن هم قابل ملاحظه است، و آن اینکه: قرآن می خواهد هم اشاره به میوه هایی کند که بدون تغییر مورد استفاده قرار می گیرد، و هم به انواع غذاهای مختلفی که با انجام عملی روی این میوه ها به دست می آید.
در هر صورت، هدف آن است که حس حق شناسی و شکر گذاری انسان ها را تحریک کند تا از طریق شکر گزاری قدم در مرحله معرفت پروردگار بگذارند، که شکر مُنعم نخستین گام معرفت کردکار است.

ارزش غذائی  زیتون
غذاشناسان و دانشمندان بزرگی  که سالیان دراز عمر خود را در راه مطالعه خواص گوناگون میوه ها و گیاهان صرف کرده اند برای زیتون  و روغن آن اهمیت  فوق العاده ای قائلند و آنرا از مفیدترین و پر ارزشترین روغنها می دانند و نقشی مؤثر در سلامت بدن دارد و معتقدند کسانی  که می خواهند همواره سالم باشند باید از این اکسیر (دارو) حیاتی استفاده کنند روغن زیتون دوست صمیمی  کبد آدمی و برای رفع عوارض  کلیه ها و سنگهای صفراوی و قولنج های کلیوی  و کبدی  ورفع یبوست بسیار مؤثر است.
به همین دلیل از درخت زیتون به عنوان «شجره مبارکه» در قرآن مجید  یاد شده است روغن زیتون نیز سرشار  از ویتامین ها است و دارای فسفر و گوگرد و کلسیم و آهن و پتاسیم و منگنز است.
مرهم هائی که از روغن  زیتون تهیه می شود برای انواع دردهای رماتیسمی مفید دانسته اند سنگهای کیسه صفرا به وسیله ی خوردن روغن زیتون از بین می رود.
امام رضا (ع) می فرماید: روغن زیتون  غذای خوبی است دهان را خوشبو و بلغم  را برطرف می سازد رنگ  صورت را صفا وطراوات می بخشد اعصاب راتقویت  کرده و  بیماری و درد و ضعف را از میان می برد و آتش خشم و غضب را فرو می نشاند.
پیامبر اکرم (ص): روغن زیتون را بخورید و بدن را با آن چرب کنید که از درخت مبارکی است.

ارزش غذائی انجیر:
انجیر دارای ارزش غذایی فراوانی است و لقمه ای است بسیار مغذی و مقوی برای هر سن  و سال و خالی از پوست و هسته و زوائد و همه آن قابل استفاده است.
غذاشناسان می گویند: از انجیر می توان به عنوان قند طبیعی استفاده نمود، ورزشکاران و آنها که گرفتار پیری  اند می توانند از انجیر برای تغذیه خود استفاده کنند، می گویند افلاطون از فلاسفه بزرگ به قدری انجیر  را دوست می داشت که بعضی آن را دوست فیلسوفان نامیدند و یکی دیگر از فیلسوفان بزرگ به نام سقراط  «انجیر را جذب کنندة  مواد نافع و دفع کننده مواد مضار می دانست».
از دانشمندان بزرگ جالینوس رژیم مخصوصی از انجیر برای پهلوانان تنظیم کرده بود و به پهلوانان روم و یونان قدیم نیز انجیر داده می شد. دانشمندان غذاشناس می گویند انجیر سرشار از ویتامین های مختلف و قند و در بسیاری  از بیماری ها از آن به عنوان یک داور می توان استفاده کرد. مخصوصاً  هرگاه انجیر و عسل رابه طور مساوی مخلوط کنند برای زخم معده بسیار مفید است. خوردن انجیر خشک فکر راتقویت می کند خلاصه اینکه به علت وجود عناصر معدنی در انجیر که سبب تعادل قوای بدن و خون می گردد انجیر را غذای هر سن و شرایطی  معرفی کرده اند.
امام رضا (ع) فرموده: که انجیر بوی دهان را می برد ، لثه ها و استخوان ها را محکم  می کند مو را می رویاند درد را برطرف می سازد و با وجود آن نیاز به دارو نیست و نیز فرمود  انجیر شبیه ترین اشیاء به میوه بهشتی است.

ارزش غذایی انگور:
و اما در مورد «انگور»  به گفتة دانشمندان غذاشناس بقدری عوامل موثر دارد که می توان گفت، یک داروخانه طبیعی است؟ علاوه بر آن انگور از نظر خواص، بسیار نزدیک به شیرمادر است، یعنی یک غذای کامل محسوب
می شود انگور دوبرابر گوشت، در بدن حرارت ایجاد میکند، و علاوه بر این ضد سم است، برای تصفیه خون، دفع رماتیسم، نقرس، و زیاده اوره خون، اثردرمانی مسلمی  دارد، انگور معده  و روده را لایروبی می کند، نشاط آفرین و برطرف کنندة اندوه است، اعصاب را تقویت کرده و ویتامینهای مختلف موجود در آن به انسان نیرو و توان می بخشد.
انگور علاوه بر اینکه غذای بسیار پرارزشی است قدرت میکرب کشی  قابل ملاحظه ای دارد و حتی عامل مؤثری برای مبارزه با بیماری سرطان است.
به همین دلیل در حدیثی  از پیامبر اکرم (ص): «بهترین طعام شما نان و بهترین میوة شما انگور است»

ارزش غذایی خرما و فواید آن:
که درآن میوه ها و نخل های پرشکوفه است. (الرحمن/ 11)  
درآنها میوه های فراوان و درخت نخل و انار است. (الرحمن/68)
در این آیات از میان غذاهای بهشتی مخصوصاً روی میوه ها تکیه شده و از میان تمام میوه ها به خصوص خرما و انار رانام می برد. اما ذکر مخصوص میوه ها از میان غذاهای بهشتی بخاطر اهمیتی است که میوه ها در تغذیه دارند، تا آنجا که انسان را موجودی «میوه خوار» نامیده اند، و نقش میوه ها در طراوات و شادابی و نشاط انسان نه تنها از نظر علمی بلکه از نظر تجربه  عمومی مردم نیز آشکار است.
و اما ذکر  درخت نخل به جای میوة آن ممکن است از این نظر باشد که درخت نخل علاوه بر میوه اش از جهات مختلف مورد استفاده است. از برگهای نخل انواع وسائل زندگی از فرش گرفته تا کلاه و لباس و وسیله حمل و نقل  و تخت خواب می بافند، و از الیاف آن استفاده های مختلف می کنند، بعضی  از قسمتهای آن خواص داروئی  دارد  حتی از تنه آن به عنوان ستون برای بعضی عمارتها  یا پل برای عبور از نهرها استفاده می کنند.
و اما انتخاب  آن دو میوه از میان میوه ها بهشتی به خاطر تنوع این دو می باشد: یکی غالباً در مناطق گرم می روید. و دیگری درمناطق سرد، یکی ماده ی قندی دارد و دیگری ماده ی اسیدی  یکی از نظر طبیعت گرم است و دیگری از نظر  طبیعت سرد، یکی غذا است و دیگری برطرف کننده تشنگی، دربارة مواد حیاتی موجود در خرما و انواع ویتامینهای آن، با پیشرفت دانش پزشکی و غذاشناسی اهمیت داروئی «خرما» نیز به ثبوت رسیده است. دانشمندان در خرما 13 ماده حیاتی و 5 نوع ویتامین کشف کرده اند که آنرا به صورت یک منبع غذایی غنی  پر ارزش  درآورده است.
درخرما کلسیم وجود دارد که عامل اصلی استحکام استخوان هاست و نیز فسفر وجود دارد که از عناصر اصلی تشکیل دهنده ی مغز و مانع ضعف اعصاب و خستگی است و قوه بینایی را می افزاید.
 و نیز پتاسیم موجود است که فقدان آنرا در بدن علت حقیقی زخم معده می دانند، وجود آن برای ماهیچه ها و بافتهای بدن بسیار پرارزش است.
این سخن امروزه درمیان غذاشناسان معروف است که خرما از سرطان جلوگیر می کند، زیرا آمارهایی که در این زمینه تهیه شده نشان میدهد در مناطقی که خرما بیشتر می خورند ابتلای به سرطان کمتر است و اعراب و صحرانشینان که درفقر غذائی به سر می برند به واسطه خوردن خرما، هرگز به سرطان مبتلا نمی شوند عامل این موضوع را وجود منیزیم می دانند.
قند فراوانی که درخرما وجود دارد از سالم ترین قندها است که حتی در بسیاری از موارد  مبتلایان به بیماری قند نیز  می توانند به راحتی از آن استفاده کنند. به همین دلیل در روایات  اسلامی نیز روی این ماده غذائی تأکید فراوان دیده می شود علی (ع) می فرماید: «خرما بخورید که شفای  بیماری هاست» و نیز روایات شده که در بسیاری ازاوقات غذای علی (ع) را نان و خرما تشکیل می داد.
در سورة مریم می خوانیم که خداوند حضرت مریم را در آن بیابان  که فاقد وسیله بود هنگامی  که عیسی رابه دنیا آورده و از رطب تازه روزی داد این اشاره ای  است به اینکه یکی از بهترین غذاها برای مادری که فرزند به دنیا آورده رطب تازه است و حتی در روایاتی می خوانیم بهترین دارو برای چنین زنان همین میوه است.

خلقت عجیب انار و ارزش غذایی آن:
اگر یک انار را بشکافیم و یک دانه کوچک از آن را به دست بگیریم و در مقابل آفتاب و چراغ  قرار دهیم و درست در آن دقت کنیم می بینیم از قسمت های کوچک تری تشکیل شده که همانند بطری های بسیار کوچک در انار شاید صدها از این بطری های بسیار ریز قرار دارد سپس اطراف آنها را با پوسته ظریف که همانند پوسته شفاف یک دانه انار است گرفته، بعد برای اینکه این بسته بندی کامل تر و محکم تر و دورتر از خطر باشد تعدادی از دانه های انار را روی یک پایه با نظام مخصوصی چیده و پرده سفید رنگ نسبتاً ضخیمی اطراف آن پیچیده، و بعد پوسته ضخیم و محکمی که از دو طرف دارای لعاب خاصی است به روی همه آنها کشیده، تا هم از نفوذ هوا و میکروب ها جلوگیری کند و هم در مقابل ضربات آنها را حفظ نماید، و هم تبخیر آب داخل دانه ها را فوق العاده کم کند. این بسته بندی ظریف مخصوص دانه انار نیست بلکه در میوه های دیگر مانند پرتقال و لیمو نیز دیده می شود، اما در انار و انگور بسیار ظریف تر و جالب تر است.
طرز قرار گرفتن دانه های انار روی پایه های داخلی، و گرفتن سهم خود از آب و مواد غذایی از آنها از این هم عجیبتر است، تازه اینها چیزی است که با چشم می بینیم و اگر ذرات این میوه ها را زیر میکروسکوب ها بگذاریم آنگاه جهانی پر غوغا با ساختمان های عجیب و شگفت انگیز و فوق العاده حساب شده در مقابل ما مجسم می شود، چگونه ممکن است کسی با چشم حقیقت بین به یک میوه نگاه کند و معتقد شود سازنده آن هیچ گونه علم و دانشی نداشته است؟ و اینکه می بینیم قرآن با جمله انظرو (نگاه کنید) دستور به دقت کردن در این قسمت از گیاه داده برای توجه به همین حقایق است.
«انار» در بعضی از روایات اسلامی به عنوان بهترین میوه ها و آقای همه میوه ها (سید الفاکهه) معرفی شده است. دانشمندان غذا شناس مطالب بسیاری گفته اند، از جمله روی قدرت پاک کنندگی خون و وجود مقدار قابل ملاحظه ای «ویتامین ث» در آن تکیه کرده اند و از نظر روانی انار وحشت و ترس و اضطراب و افسردگی را از بین می برد.
فوائد فراوان دیگری برای انار (شیرین و ترش) است از جمله تقویت معده، دفع تبهای صفرایی، یراقان، جرب (بیماری خارش) تقویت دید چشم، رفع جراحات مزمن، تقویت لثه، دفع اسهال است.
امام صادق(ع) می فرماید: اطعموا صبینانکم الرمان، فانه اسرع اشبابهم: «به کودکان خود انار دهید که موجب رشد سریع آنها است» و همچنین فانه اسرع لالسنتهم: «زودتر به سخن می آیند.»
امام باقر و امام صادق (ع) فرمودند: ما علی وجه الارض ثمره کانت احب الی رسول الله (ص) من الرمان: «هیچ میوه ای در روی زمین نزد رسول خدا محبوب تر از انار نبود.»

رابطه تغذیه و رشد:
وقتی می خواهیم یک رژیم غذایی مناسب داشته باشیم باید از تمام گروههای غذایی ، سبزیها و حبوبات ، گوشت و لبنیات و .... استفاده کنیم ، زیرا هیج ماده غذایی به تنهایی نمی تواند نیازهای ما را تامین کند .
انسان به انرژی و پروتئین ها و...در تمام سنین و عمر خود نیاز دارد و لی مقدار آن و مصرف آن متفاوت است ، در سنین مدرسه انسان به پروتئین بیشتری نیاز دارد ولی در سنین بالاتر به پروتئین و مواد غذایی کمتری نیاز دارد.
الف) رشد فیزیکی (بلند شدن قد، افزایش وزن ، بزرگ شدن دور سر و کشیده شدن استخوانها و ....) در دوران نوزادی از سرعت بیشتری برخورار است ، در حالی که در دوره دوم زندگی یعنی از ٥ تا١٢سالگی این رشد خیلی کندتر انجام می شود. تغذیه مناسب در تعادل جسمی ، ذهنی ، روحی و احساسی فرد بسیار موثر است .
افزایش وزن و جربی بدن با خطرات روانی و فیزیولوژیکی از جمله افزایش فشارخون ، چربی خون بالا و دیابت نوع ٢ و در نتیجه افزایش خطر بروز بیماریهای قلبی – عروقی و سکته را به همراه دارد و آثار روانی دردناک تر دارد مثل مورد آزار قرار گرفتن ، پذیرفته نشدن در گروههای ورزشی ، مشکل در تهیه لباس و محدود شدن زندگی اجتماعی برای بسیاری از افراد ناراحت کننده است.
ب) رشد فکری از سنین پنج ، شش سالگی آغاز می شود که این رشد از نوع غذا خوردن کودک تاثیر زیادی می پذیرد، از سن پنج سالکی کودک مایل است تکیه خود را به دیگران به ویژه مادر کاهش دهد و به استقلال فکری برسد ، این استقلال فکری را می توان در رفتار کودک مثل نخوردن غدا ، نخواستن وسیله ی اسباب بازی دید ، در این سالهاست که کودک توانایی اداره کردن کارهای خود را پیدا می کند.
تغذیه عامل مؤثری در تقویت قوای فکری و ذهنی است و براساس تحقیقات دانشگاه بوستون ، شاه توت به دلیل منابع سرشار آنتی اکسیدان موجود در آن، خوراکی بسیار مقوی برای مغز و تقویت کننده می باشد. توت فرنگی نیز بر طبق تحقیقات دانشمندان، باعث توان فکر و افزایش تمرکز ذهنی می شود.

رابطه تغذیه با اعصاب و روان :
امروزه ثابت شده که تغذیه تاثیر مهمی بر اعصاب و روان انسان دارد و تغذیه ناکافی و غلط می تواند آثار نامطلوبی بر اعصاب و روان انسان بگذارد و موجب افسردگی شدید و اختلالات عصبی جدی شود.

رابطه تغذیه با یادگیری و حافظه :
"برخورداری از سلامت جسمی پایه یک حافظه ی خوب است. ذهنی که درگیر بیماری های مختلف و ضعف عمومی است ، قادر به تمرکز نیست و نمی تواند توجه کافی به مطلب داشته باشد ، چرا که توانایی های آن بیش تر متوجه محافظت از خود می شود . مغز و سیستم عصبی باید به طور معمول ویتامین ها و مواد معدنی ، گلوکز و خون سالم را دریافت کنند و  از استراحت کافی برخوردار باشند، به طوری که بتوانند خود را برای ذخیره سازی اطلاعات و کسب نیروی تازه به منظور عملکرد بهتر آماده کنند. "
تغذیه در فراگیری نقش عمده ای دارد و خانواده ها در طول سال باید از تغذیه متنوع و متعادل برای فرزندان در حال رشد خود استفاده کنند. برای هر انسان٥٠ ماده حیاتی در روز نیاز است تا ضمن اینکه گرسنگی ظاهری را بر طرف کند ،  گرسنگی های سلولی نیز برطرف شود، گرسنگی های سلولی به ظاهر مشخص نمی شوند ، اما آثار آنها به صورتی کند پیش می رود و بر یادگیری نیز تاثیر گذاشته ، موجبات افت توان اندیشه و قدرت دفاعی و فراموشکاری را به وجود می آورد.
الگوهای غلط تغذیه ای ضمن کاهش کارایی مغزی می تواند افت تحصیلی را به دنبال داشته باشد. یکی از عادات غلط غذایی که والدین نیز دارند حذف وعده صبحانه از رژیم غذایی فرزندان است . عمدتا فرزندانی که صبحانه صرف نمی کنند قدرت یادگیری و یادآوری ضعیف تری نسبت به سایرین دارند. افت قند خون ناشی از عدم مصرف صبحانه قبل از هر چیز بر کارایی مغز تاثیر سوء می گذارد.
فرزندانی که صبحانه نمی خورند تمایل بیشتری به استفاده از خوراکی های کم ارزش مثل شکلات ، پفک و چیپس دارند و مصرف این خوراکی ها موجب از دست رفتن اشتهای آنها برای صرف ناهار و و همچنین زمینه چاقی ظاهری را فراهم می کند.

تغذیه و فصل امتحانات:
در فصل امتحانات مهمترین مساله کاهش اضطراب و استرس است ، که آثار آن به صورت پرخوری و کم خوری نمایان می شود.
در صورتی که کم خوری پدیدار شود، انرژی لازم و ویتامین های مختلف به مغز نمی رسد و با انباشته شدن مواد غذایی و پرخوری نیز توانایی مغز از دست می رود.
باید از سه وعده غذایی به خصوص صبحانه و علاوه بر آن از میان وعده های غذایی مانند انواع میوه ، سالاد، نان و پنیر و گردو استفاده کنید تا قند خون در حالت تعادل باشد .
استفاده از شیر ، ماست ، سالاد، دوغ و میوه هایی چون هندوانه ، طالبی و زرد آلو در افزایش یادگیری موثر است ، اکر چه مغز نیاز مستقیم به گلوکز دارد خوردن شیرینی ، شکلات و بستنی خامه ای باور غلطی برای تقویت آن است ، به جای این مواد غذایی استفاده ار آجیل ( مغزها ) ، عدس ، لوبیا و نان سبوس دار به همراه پنیر و گردو ، قند را به آرامی در اختیار مغز قرار می دهند و مفیدتر هستند.
عسل نیز ارزش غذایی بالایی دارد و بهتر است در صبحانه و به همراه نان مصرف شود. همچنین شیر و خرما انرژی زا هستند و ویتامین های فراوانی را در اختیار بدن قرار می دهند.
ترکیبات آرام بخشی چون ریحان «و الحبُّ ذو العصف و الریحان (الرحمن 12)» خون رسانی به مغز را تقویت می کند. زنجبیل و دارچین نیز تأثیرات بسیاری درتقویت روح و روان دارند. همچنین این مواد باعث افزایش مقاومت بدن در برابر تنش ها ی عصبی شده و فراموشی را کاهش می دهند.
زرده تخم مرغ ، ماهی ، گوجه فرنگی و بادام زمینی نیز مواد خوبی برای افزایش توان یادگیری به شمار می آیند، متخصصین تغذیه اظهار می کنند  مهمترین مواد در کاهش استرس، ویتامین های گروه  B هستند و مواد غذایی چون شیر ، لبنیات ، دوغ ، آبمیوه و سبزی به طور موثری استرس را کاهش می دهند.
خواب نیز مانند وعده های غذایی باید  به موقع و به  اندازه کافی باشد.

رابطه تغذیه با استرس:
استرس به هنگام ناملایمات به صورت افزایش تنفس و ضربان قلب و فشار خون ظاهر می شود. از دلایل بروز استرس ، افسردگی ، تند مزاجی، ناکافی بودن برخی ویتامین های گروه B و کمبود عناصر ی مثل منیزیم و پتاسیم می باشد. کمبود ویتامین های گروه B  در بدن باعث بیماریهای روحی ، عصبانیت و اضطراب می شود .
بنابراین برای کاهش بیماریهای روحی و افسردگی باید از غذاهای پتاسیم دار و منیزیم دار و نیز غذاهای دارای ویتامین  به خصوص B5  و H  استفاده کرد و بالعکس کمبود ویتامین های گروه B  در بدن باعث بیماریهای روحی ، عصبانیت و اضطراب می شود.
به طور کلی غذاهایی مثل ماهی ، جگر ، قلوه ، تخم مرغ ، شیر ، عسل ، سویا ، قارچ ، بادام زمینی و جوانه گندم ، سبزیجات و مرکبات تأثیر شایانی در پیشگیری و رفع استرس دارد . غلات نیز به خاطر داشتن اسید آمینه برای کاهش استرس بسیار مفید است .

رابطه تغذیه با افسردگی:
بیماری افسردگی تقریبا تمام بدن را تحت تاثیر قرار می دهد ، از جمله :
سیستم اعصاب ، خُلق ، افکار ، رفتار ، خوردن و خوابیدن و تفکر یک فرد و .... را .  بیماران افسرده خود را از جامعه مخفی و منزوی می کنند ، اشتیاق و هیجان و احساس لذت در این افراد بسیار کاهش می یابد. علائم واضح این بیماری به صورت خستگی مزمن ، خواب آشفته ، تغییر در اشتها ، سردرد ، اختلالات گوارشی ، بی قراری ، تحریک پذیری ، عصبانیت ، از بین رفتن احساس لذت و احساس بی کفایتی و بی ارزشی است

نکات مهم تغذیه ای در بیماران افسرده :
الف- خوردن مواد غذایی  شامل میوه ها و سبزیجات ، سویا ، حبوبات . ب- برای افزایش هوشیاری غذاهای پروتئینی شامل گوشت سفید ، ماهی استفاده کنید.
ج- از موادی که حاول فنیل آلانین بالا هستند مثل شیرین کننده های مصنوعی پرهیز کنید.   
د- از مصرف غذاهای سرخ شده بپرهیزید.   
هـ- از مصرف الکل ، کافئین مثل قهوه و نسکافه و غذاهای کنسرو شده بپرهیزید.  
و- ورزش کنید.  
ز- سعی کنید کاری که انجام می دهید با کیفیت انجام دهید.
ح- اگر بیمار افسرده هستید یک آزمایش تیروئید حتما انجام دهید. بیماریهای مربوط به تیروئید نقش مهمی در بروز افسردگی دارند.  
ط- گوشت ماهی در کاهش افسردگی بسیار مؤثر است.

رابطه تغذیه و خستگی:
مهمترین عامل ایجاد خستگی، کمبود انرژی در بدن است  البته پرخوری و چاقی نیز به اندازه کم خوری و ضعف در ایجاد خستگی مزمن موثر است .
مواد غذایی که در ایجاد خستگی موثر است: نان سفید بدون سبوس مثل باگت و لواش و فانتزی ، گوشت قرمز ، روغن های نباتی جامد ، شکر و مواد فزاینده مثل کنسرو ، نوشابه و ....
برخی مواد غذایی که احساس خستگی را کاهش می دهند یا از بین می برد شامل موارد زیر است :
الف- غذاهای غنی از پتاسیم و منیزیم . ب- مواد غذایی غنی از آهن .
ج- سبزیجات و میوه های تازه ، مرکبات ، انواع توت ، گوجه فرنگی ، فلفل دلمه ای ، هندوانه و سیب زمینی و سبزیجات دارای برگ سبز و ... د- هر روز یک مولتی ویتامین مناسب مصرف کنید تا کمبودها غذایی ر ا جبرا ن کند.

توصیه های تغذیه ای برای جلوگیری از خستگی:
1- غذاهای چرب و دارای کافئین خواب شما را بر هم می زند.   2- صبحانه کامل و سالم بخورید.  3- در طی روز وعده های غذایی کوچک با فاصله ی زمانی کم مصرف کنید.  4- مصرف شکر و کافئین را کاهش دهید. 5-  شیرینی جات و شکلات مصرف نکنید بلکه از منابع غذایی حاوی کربوهیدرات استفاده کنید. شامل: برنح ، گندم و سایر غلات، نان، ماکارونی؛ سبزیجات و سیب زمینی و ....   6- از منابع غذایی حاوی پروتئین استفاده کنید. شامل: تخم مرغ، شیر، لبنیات، انواع گوشت و حبوبات.  7- از منابع غذایی حاوی منیزیم استفاده کنید. شامل: جو، جوانه گندم، ماهی، بادام زمینی، شیر، آجیل، تخمه کدو.

توصیه های کلی در امر تغذیه برای خانواده ها:
1- به رژیم غذایی روزانه تان سبزی و میوه بیشتری اضافه کنید ، در غذای اصلی خود از یک نوع میوه و سبزی حتما استفاده کنید. در میان وعده های غذایی به جای مصرف کیک و بیسکویت از میوه استفاده کنید . سعی کنید از سبوس گندم و برنج استفاده کنید.
2- گوشت قرمز را از غذای خود کم کنید و از سبزی های فصل و مقداری ماکارونی و سس گوجه فرنگی ، غذای خوشمزه تهیه کنید .
3- لبنیات کم چربی و بدون چربی را به جای پر چرب آن انتخاب و مصرف کنید .
4- تمامی چربی های قابل دیدن را از همان مقدار کمی که گوشت قرمز استفاده می کنید جدا کنید و پوست مرغ را هم بردارید.
5- از استعمال دخانیات جلوگیری کنید و از افراد سیگاری دوری کنید.
6- به جای گوشت قرمز از گوشت سفید ( ترجیحا ماهی ) یک یا دوبار در هفته استفاده کنید .
7- برای حفظ مواد غذایی آنها را آرام بپزید یا بخار پز کنید یا با مقداری روغن زیتون تفت دهید.
8- در مصرف نمک محتاط باشید ، می توانید از طعم دهنده های گیاهی و ادویه ها به جای نمک استفاده کنید.
9- به مقدار کافی ویتامین ث استفاده کنید که این ویتامین در کلم، بروکلی ، فلفل سبز ، گل کلم ، توت فرنگی ، پرتقال ، و گریپ فروت یافت می شود.
بنابر این بدن باید انرژی لازم برای انجام فعالیت های روزمره را داشته باشد و این انرژی به وسیله خوردن غذاهای مفید و مقوی تامین می شود.تغذیه مناسب باعث تقویت جسم و روح و روان انسان ها می شود.