روايات اهل بيت (ع) در كتابهاي حديثي شيعه درباره نماز ائمه (ع) كه در برخي از آنها به هزار ركعت در شب و يا شب و روز تصريح شده ، جاي شك باقي نميگذارد و مي‌توان به صحت و درستي اين دسته از روايات اطمينان پيدا كرد. سئوالي كه مطرح است اين مسئله ‌مي‌باشد چگونه ائمه در يك شب هزار ركعت نماز برپا مي‌داشتند؟ و چرا اين عمل را تكرار مي‌كردند؟ بخش اول سئوال را اينگونه مي‌توان پاسخ داد : اولاً در برخي از روايات آمده كه ائمه در يك شبانه روز هزار ركعت نماز مي‌خواندند كه با توجه به تقسيم هزار ركعت در 24 ساعت احتمال وقوع آن قوي است ثانياً در يك روايتي ( بحار الانوار ج 87 ص 178 ) آمده : روزي رسول ا... از علي (ع) سئوال فرمود : يا علي سحر را چگونه سپري كردي . حضرت علي (ع) جواب دادند : هزار ركعت نماز خواندم . رسول ا... فرمودند : چگونه ؟ علي (ع) پاسخ گفتند : همانگونه كه خود فرموديد هر كس هنگام خواب سه بار بگويد يفعل ا... ما يشاء بقدرته و يحكم ما يريد به منزله آن است كه هزار ركعت نماز خوانده است ، با توجه به اين حديث و احاديث مشابه ائمه (ع) با خواندن اين ذكر ثواب هزار ركعت نماز را كسب مي‌كردند . ثالثاً ائمه (ع) هميشه و در همه حالات و اوقات خود را در محضر خدا مي‌ديدند و با ياد خدا عجين بودند و بر اساس روايات متعدد خواب و بيدار امام (ع) يكي است يعني امام در هيچ لحظه‌اي دچار غفلت نمي‌شود بطوري كه گاهي براي اثبات امامت برخي از ائمه به طرح سئوال از وي در حالت خواب مي‌كردند و جواب خود را مي‌گرفتند. اما جواب اينكه چرا هزار ركعت نماز مي‌خواندند و چه فايده‌اي داشت ؟ اولاً نماز بهترين عبادت و وسيله قرب بنده به خداوند است و رسول ا… و ائمه (ع) نماز را دوست مي‌داشتند زيرا در حال نماز با خداوند سخن مي گفتند لذا تمام سختي ها را برخود هموار مي‌كردند . ثانياً هزار ركعت نماز خواندن براي ائمه مانع از انجام وظايف ديني و اجتماعي آنها نمي‌گرديد گر چه بواسطه سياستهاي ظالمانه بني اميه و بني عباس امامان شيعه خانه نشين شدند و اين خود فرصتي بدست مي‌داد تا آنها به انجام امور عبادي خصوصاً نماز بپردازند . ثالثاً از آنجائي كه ائمه اوصياء خداوند هستند از قدرت و علم الهي بهره مند هستند تا در تمام اوقات در خدمت دين باشند . تأييد ائمه به قدرت الهي زمينه ساز انجام بسياري از كارها از جمله هزار ركعت نماز مي‌شود كه براي ساير افراد عادي سخت و يا غير ممكن است .

هیچ دلیل شرعی وعقلی براین مسئله نداریم بلی در عرف عوام این معنا جاافتاده که دودکردن اسپند باعث دور شدن شرور میگردد لیکن این ،تنهایک اعتقادساده وبدون دلیل است.

مراجع تقليد بر حسب ضرورتها به تقسيم سهم امام اقدام مي نمايند از جمله موارد مصرف سهم امام تأمين معاش طلاب امور ديني ، كمك به سازمانها و نهادهاي مرتبط با حوزه علميه و ساير مصارف عام المنفعه است . سهم سادات هم با توجه به نظرات فقهي مراجع به مصرف سادات فقير مي‌رسد.

به اين موضوع از دو منظر مي توان نگاه كرد . الف ) از حيث تاريخي ( اصل وقوع مسئله ) ب) تحليل انساني پديده تاريخي و آثار اجتماعي و اخلاقي آن اما از حيث وقوع : اين مسئله تنها در برخي كتابهاي تاريخي و مقاتل وارد شده است و برخي ديگر به اين موضوع اشاره اي ندارند و يا از اصل آن را تكذيب كرده اند. اما بنا بر اينكه اين مسئله واقع شده باشد، مي توان اينگونه تحليل نمود كه امام (ع) از همه ابزارها حتي طلب كردن آب براي خود و اهلش استفاده نمود تا دشمنان دين كه در لباس دينداري و مدعي خلافت رسول خدا ظاهر شده اند ، رسوا نمايد و نشان دهد كه آنها از چه دنائت و پستي برخوردارند كه حتي از طبيعي ترين حق انساني جلوگيري مي كنند . در ضمن طلب كردن آب هيچ منافاتي با اهداف بلند انساني و الهي حضرت سيد الشهداء ندارد زيرا مخالفين حضرت (ع) كساني بودند كه در ظاهر حكم مسلماني بر آنها بار مي شد و عدم اجابت خواسته امام (ع) چيزي جز ننگ و نفرت براي آنها به بار نياورد .

در مورد زبان حضرت آدم و حوا اطلاع دقيقي در دست نيست خصوصاً كه زبان عربي بعداً پديد آمده است . اگر چه در روايت است كه زبان اهل بهشت عربي است ولي در مورد خداوند مطلب دقيقي نيست چرا كه خداوند با هر قومي به زبان خود آنها صحبت كرده است و اما اينكه چرا اكنون زبان‌هاي متفاوتي وجود دارد ، روشن است كه فاصله فرهنگي ، مذهبي ، جغرافي موجب فاصله و جدايي زبان‌ها شده است همانطور كه رنگ انسانها در شرايط خاص جغرافيايي متفاوت و متمايز است.

آنچه از قرآن در مورد حضرت عيسي (ع) استفاده مي‌شود اين است كه بوسيله يهود به دار آويخته نشده و همچنين كشته نشده است. ولكن در مورد زنده يا فوت حضرت قرآن صراحت ندارد ولي از روايت زنده بودن حضرت استفاده مي‌شود و با توجه به اينكه در مورد حضرت عيسي مكرراً چه در قرآن و چه حديث «رفع الله » بكار رفته ظهور دارد كه به آسمان برده شده است ، ولي حضرت مهدي (عج) در زمين زندگي مي كنند.

كتاب مورد اشاره نوشته مرحوم حجت الاسلام آقا سيد محمد حسن نجفي معروف به آقا نجفي قوچاني است . وي در اين اثر به شرح حال سير ارواح و زندگي آنها در عالم برزخ ( عالم ميان دنيا و آخرت ) مي‌پردازد. مرحوم نجفي فوت مثالي خود را تمثيل قرار داده و به استناد آيات و روايات ، مراحل سفر برزخ را با استعارات و تمثيلات در آميخته و در اين بين ، عبادات و فضيلتهاي اخلاقي و پاكي روح را به رفيقي خوشرو و به نام هادي در عالم برزخ معرفي و گناه و عصيان و ظلم و ستم را سياه مجسم مي‌سازد. در مقام قضاوت پيرامون كتاب به اطلاع مي‌رساند ، من حيث المجموع اين اثر حاوي نكته‌هاي قابل قبولي درباره سفر روحاني پس از مرگ است كه برخي آيات و روايات اهل بيت (ع) به تأييد آن مي‌پردازد. برخي از آيات تجسم اعمال پس از مرگ است كه برخي آيات و روايات اهل بيت (ع) به تأييد آن مي‌پردازد. برخي از آيات تجسم اعمال پس از مرگ عبارتند از : … علمت نفس ما احضرت - تكوير آيه 14 …. و وجدوا ما عملوا حاضراً – كهف آيه 49 يوم تجد كل نفس ما عملت من خير محضراً – آل عمران آيه 30

بنا بر گفته برخي از اهل معرفت ، تعبير خواب همسر شما عبارت است از اينكه وي مي خواهد دستش به خانه خدا برسد ، اما شيطان نمي گذارد . زيرا همسر شما به كارهاي خلاف و غير اخلاقي همچون غيبت عادت كرده است . حق آن است كه پشت سر مردم كمتر حرف بزند تا مشمول لطف الهي گردد .

موضوع دعا و آثار آن از جمله مسايل مورد توجه در قرآن و احاديث اهل بيت (ع) است و با توجه به منابع اسلامي جاي شكي باقي نمي ماند كه دعا يك حقيقت غير قابل ترديد در زندگي بشري است و نقش بسزايي در تغيير نگاه انسان به جهان ، خدا و نيز دگرگوني امور زندگي فردي و اجتماعي و حل معضلات دارد . لكن دانستن شرايط دعا و مقدمات آن و نيز آگاه بودن به اينكه برخي از علل حوادث و پديده‌ها بر ما پنهان است ، كمك شاياني در اجابت آن مي‌كند. از جمله عوامل مهم در دعا ، كيفيت و لحن دعا ، خواسته‌هاي مشروع ، زمان و مكان دعا ، شناخت دعاي مخصوص هر مشكل و خواسته منطقي است . با توجه به اين امور بايد دانسته شود كه تعداد زيادي از دعاهاي وارد شده در كتاب مفاتيح الجنان مرحوم شيخ عباس قمي از درجه اعتبار برخوردارند و تعدادي كه سند ندارند ولي برخي از دعاها كه نه حيث سند و نه جهت مضمون و نه كيفيت عمل به آنها تأييد نشده‌اند ، نمي توان به امام معصوم (ع) منتسب كرد . كتاب مورد اشاره ( گنج العرش ) از جمله كتابهاي دعايي است كه با جمع آوري برخي دعاها از ساير كتابهاي ادعيه خصوصاً مفاتيح الجنان به بازار آمده و تعدادي از دعاهاي آن از سند محكمي برخوردار نمي باشند و يا طريق عمل به آنها از معصوم (ع) صادر نشده است . از آن جمله همين يكصد و ده بار خواندن آيه الكرسي با توجه به برابري نام علي (ع) با 110 بنا بر حروف ابجد مي باشد . لذا خواندن آيه الكرسي به ميزان برابر نام فاطمه (س) با حروف ابجد در هيچ كتاب دعاي مستندي وارد نشده است . لذا بهتر است اجمالاً به همان كتاب مفاتيح الجنان اكتفا نماييد و به دستور العملهاي وارد شده در آن درباره كيفيت دعا ، لحن و نوع آن عمل كنيد . تلاش كنيد در ابتداي حل هر معضل از اهل فن و مشاوره بهره بگيريد و در نهايت اگر شما از همه راههاي متعارف و بشري مأيوس گرديديد با پناه بردن به خداوند و توسل به اهل بيت ( ع) و ارواح مؤمنين به حل مشكلات خود اقدام نماييد. لازم به تذكر است كه خداوند آگاه به مصالح بندگان است و در صورت وجود مصلحت و خير بندگان دعاي آنها اجابت مي شود.

در مورد ماه قمري آغاز آن در سراسر كره زمين در يك زمان است و ابتدا آن كه شب اول ماه است ماه بسيار باريك و در مدت زمان كمي ظاهر مي شود و هر چه به وسط ماه ميرسد قطر آن بيشتر شده و مدت زمان بيشتري از شب قابل مشاهده مي باشد بطوري كه در شب چهاردهم كاملاً قرص آن نوراني و روشن است و پس از شب چهاردهم دوباره شروع به باريك شدن مي كند تا اينكه به اواخر مي رسد كه در شب آخر ماه كاملاً پوشيده و مستور است . بنابراين فرايند حركت ماه موجب شروع و پايان ماه قمري شده و در سراسر زمين هم زمان است اما اينكه اگر مشاهده مي كنيم گاهي در كشوري يا منطقه أي رويت هلال زودتر اعلام مي شود از جهت تفاوت راه اثبات آن است.

بنابر روايات شيعه و سني شروع ماه رمضان با ديدن ماه و پايان آن با ديدن ماه اول شوال مي باشد . لذا بر هر مسلماني است كه با رويت ماه رمضان روزه بگيرد و با ديدن ماه شوال نماز عيد بجا آورد . دليل اختلاف رويت هلال در اول و آخر ماه در كشورهاي بجهت فاصله مكاني آنها از يكديگر و نيز اختلاف افق است . توضيح آنكه ماه در سير گردش خود به دور زمين در دايره أي گردش مي كند كه به دوازده بخش تقسيم شده و با توجه به حركت زمين به دور خود و خورشيد در هر شب ، ماه در وضعيتي خاص ديده مي شود . گاهي ماه بطور كامل ديده مي شود و در شب هاي ديگر بصورت نيمه و هلالي است . دليل اين امر كيفيت قرار گرفتن ماه در مقابل سرزمين مسكوني هر فردي باشد با توجه به بعد مسافت كشورها و يا پستي و بلندي آنها ، ماه در يك منطقه ديده مي شود و در منطقه ديگر رؤيت نمي شود و بواسطه همين مسئله كشورها با فاصله كمي از هم عيد اعلام مي كنند و نماز بر پا مي دارند.

اسامی که یادآورمعانی نیک یاشخصیتهای بزرگ دینی یاملی می باشنداین نامگذاری علاوه براثر تربیتی برکودک شنونده نیزتحت تاثیرواقع می شود.

از روايات و آيات قرآن استفاده مي‌شود كه بهشت و جهنم درب‌هاي مختلف و يا طبقات مختلفي دارد. مثلاً هفت درب يا طبقه و جهنم هشت درب يا طبقه دارد و انسانهاي صالح و نيكوكار متناسب با عملشان از اين درب‌ها وارد و در طبقه مخصوصي قرار مي‌گيرند و نيز انسانهاي بد در جهنم و طبقه متناسب با عملشان قرار مي‌گيرند . ولي بايد توجه كرد كه اين درب يا طبقه به معناي مقام و مرتبه و دركات انسانهاست و هر انساني به تناسب حقيقت و مقامي كه به آن واصل شده در جايگاه متناسب خود قرار مي‌گيرد پس اگر انسانها در اين دنيا با اعمال و اخلاق مختلفي كه دارند به درجات و مقامات مختلفي مي‌رسند در آن دنيا هم بايد اين حقايق و مراتب محفوظ باشد لذا خداوند حكيم نيز بهشت و جهنم را داراي مراتب آفريده است.

موضوع نقصان عقل زنان از جمله مسائل بحث انگيز در ميان متفكرين و مفسرين نهج البلاغه و حديث شناسان بوده كه چطور و بر چه اساسي چنين كلماتي از ناحيه آن بزرگواران خصوصاً حضرت علي (ع) صادر شده است . جهت پاسخگويي به اين مسئله و دست يافتن به جوابي قابل اعتماد كه با آموزه هاي دين ( قرآن و سنت ) و تاريخ اسلامي منافات نداشته باشد ، تحقيقي صورت گرفته كه خدمت شما عرضه مي گردد. اميد است با سعه صدر و با تأمل و تفكر در آن با نقدهاي منصفانه مواجه گردد. ابتدا به استحضار ميرساند در قرآن كريم به موضوعي كه تصريح شده باشد ، مردان از حيث عقلاني و ايماني برتري بر زنان دارند ، ديده نشده است. برخي از آيات مثل الرجال قوامين علي النساء و يا موضوع ارث و يا شهادت دو زن در مقابل يك مرد داراي توجيهاتي است كه ربطي به عقل و ايمان ندارد و بعداً به آنها پرداخته مي شود . تنها معيار برتري، ايمان همراه با عمل صالح ، تقوي و علم مي باشد كه تمام زنان و مردان در كسب آن مشترك مي باشند و همه قابليت نيل به بالاترين نقطه معنوي و علمي را دارا هستند . با مطالعه آيات قرآن و سير در معاني آن و نيز بررسي موضوعي انسان شناختي قرآن اين مطلب تأييد خواهد شد. 1) روايات نهج البلاغه ( خطبه 156 و 80 ) ناظر بر قضيه خارجي است نه يك اصل كلي و فراگير . بدين معنا كه حضرت نظر شريف خود را راجع به برخي از جريانات و موضوعات سياسي و اجتماعي عصر خود كه توسط افراد ناآگاه ، رهبري و هدايت مي شد ، اعلام كرده اند نه اينكه ، همه زنها در تمام اعصار اين گونه بوده و هستند. 2) اين روايات مخالف قرآن هستند . زيرا در قرآن هيچ اشاره أي به نقصان عقل زن نشده و آيه شريفه واستشهدوا شهدين من رجالكم فان ……. ( بقره آيه 282 ) ناظر به نابرابري فراموشي است نه نقصان عقل . 3) نقصان عقل زن دليل نابرابري بين جنس زن و مرد نمي باشد بلكه اين تفاوت تحت تأثير شرايط خارجي و ظلم هاي اجتماعي و تاريخي بوجود آمده است . كلام امام علي (ع) به اين نقصان پديده آمده ، بر اساس قرن ها ظلم است ، نه تفاوت طبيعي زن و مرد . 4) برخي همچون علامه طباطبايي و ميرزاي نائيني بر اين اعتقاد هستند كه در مسائل عقيدتي و انسان شناختي بايد سند و دلالت روايت قطعي باشد نه ظني . لذا اين دسته از احاديث ( نقصان عقل زن ) از حجيت خالي و توان مقابله با احكام مسلم عقلي قرآن كريم را ندارند . در پايان به برخي از ديدگاه هاي انديشمندان معاصر در باب نقصان عقل زن اشاره مي شود : علامه طباطبايي مي گويند : يك بانوي اسلامي مي تواند از همه مردان جلو افتد چنان كه مي تواند به استثناي سه مسألت حكومت ، قضا و جنگ در همه مسائل اجتماعي با مردان شركت نمايند . پرسش و پاسخ علامه طباطبايي ص 12 – 10 آيت ا… صانعي در مصاحبه با مجله پيام زن مي گويد : اين مسأله ( نقصان عقل زن ) اصلاً با منطق قرآن سازگار نيست آيت ا… جوادي آملي مي گويند : خطبه حضرت علي (ع) مربوط به موضوع خارجي و تحقق عصر خود است نه ناظر به طبيعت وجودي زن . وي مي گويد : اين خطبه مخالف قرآن است زيرا قرآن نقصان عقل را در زنان مطرح نكرده ، موضوع آيه شاهد گرفتن (‌بقره آيه 282 ) ، نقصان عقل نمي باشد بلكه فراموشي را مطرح مي كند . سپس مي فرمايد : اين كه شهادت دو زن برابر با شهادت يك مرد است نه براي آن است كه زن درك و عقل ناقصي دارد و در تشخيص اشتباه مي كند بلكه براي صرف ياد آوري است زيرا زن مشغول كارهاي خانه و تربيت بچه و مشكلات مادري است و ممكن است صحنه أي را ديده فراموش كند . بنابراين دو نفر باشند تا اگر يكي يادش رفت ديگري او را متذكر شود . زن در آيينه جمال و جلال ص 373 جهت تأكيد بر نظرات اين دسته از انديشمندان يادآوري مي شود كه در قرآن كريم و روايات از برخي زنان با تجليل و عظمت نام برده است . مثلاً در سوره آل عمران آيه 42 . امام باقر (ع) در مورد حميده همسر امام صادق (ع) مي فرمايد : حميده في الدنيا و محموده في الآخره . در پايان اميدوارم نسل امروز با وارد شدن در مباحث ديني و تحقيق و تدبر در آنها ، به روشن شدن برخي از زواياي مبهم كمك نمايند.